سراج معلم

این سوره‌ی مبارکه با نام‌های دیگری نیز شناخته می‌شود که معروفترین آن‌ها عبارتند از: فاتحة الکتاب، ام الکتاب، ام القرآن، سبع المثانی، وافیه، شافیه، کافیه، صلوة و...

در فضیلت این سوره‌ی مبارکه،امیرالمومنین علیه السلامفرمود: از پیغمبر خدا صلوات الله علیه و آلهشنیدم که فرمود:  به تحقیق خدای متعال به من گفته: ای محمد به تو، هفت آیه از "مثانی" و "قرآن عظیم" داده‌ایم. پس فاتحه الکتاب را جدا کرد و بر من منت گذاشت آن را در برابر قرآن عظیم قرار داد.

 و به تحقیق، فاتحه الکتاب بهترین چیزی است که در گنج های عرش است و خدای عزوجل این سوره را به طور اختصاصی به محمدصلوات الله علیه و آله داد و بدین سبب او را با عزت کرد و هیچ یک از پیغمبرانش را با او در این فضیلت شریک نکرده است به جز سلیمان که خدای تعالی به او "بسم الله الرحمن الرحیم" را از فاتحه الکتاب داده است و از بلقیس حکایت کرده  که گفت: به درستی که نوشته ای عزیز و گرامی از سلیمان به من رسیده است و نوشته این است  که هر کس  "بسم الله الرحمن الرحیم"را بخواند  و به محمدصلوات الله علیه و آله و دوستی اهل بیتعلیه السلام او اعتقادداشته باشد و ایمان قلبی و ظاهری به ایشان داشته باشد خداوند به ازای هر حرفی  از آن سوره، پاداش و ثوابی بهتر از دنیا و آنچه از مال ها و خوبی ها در آن است به او می دهد و کسی که به صوت خواننده‌ی این سوره گوش دهد، ثوابش مانند کسی است که این سوره را می‌خواند پس هر یک از شما باید بسیار کوشش کند تا این ثواب و پاداش را به دست آورد که غنیمیتی است که نباید از آن گذشت تا حسرت و افسوس آن بماند.( تفسیر البرهان ج1 ص104)

پیامبر گرامی صلوات الله علیه و آله فرمود:  فضیلت سوره‌ی حمد، مانند فضیلت حاملان عرش است، هر کس آن را قرائت کند، ثوابی مانند ثواب حاملان عرش به او داده می شود.( مستدرک الوسائل ج4 ص330)

رسول خدا صلوات الله علیه و آلهفرمود: هرکس سوره حمد را قرائت کند خداوند به عدد خواندن تمام کتاب‌هایی که از آسمان نازل شده به او ثواب و پاداش عنایت می فرماید.( الاختصاص ص39)

ابن عباس از پیامبر اکرم صلوات الله علیه و آلهنقل کرده است که: سوره‌ی حمد دو سوم قرآن کریم است.( مستدرک الوسائل ج4 ص331)

در روایتی رسول خدا صلوات الله علیه و آلهآمده است: اگر سوره‌ی حمد را در یک کفه‌ی میزان و باقی سوره های قرآن را در کفه‌ی دیگر قرار دهند، سوره‌ی "حمد" هفت برابر سنگین تر است.( مستدرک الوسائل ج4 ص330)

رسول خدا صلوات الله علیه و آلهفرمودند: هر مسلمانی که سوره‌ی‌ ‌حمد را قرائت کند، اجری مانند قرائت دو سوم قرآن به او عطا می شود، و نیز اجری مانند صدقه بر مردان و زنان مومن عنایت می شود(مجمع البیان ج1 ص36).

"ابن کعب" می گوید: سوره‌ی فاتحه الکتاب  را نزد پیامبر اکرم صلوات الله علیه و آلهقرائت کردم حضرت فرمود: قسم به کسی که جانم به دست اوست درتورات و انجیل و زبور و فرقان ، مثل این سوره نازل نشده است و این سوره مادرکتاب و مادر قرآن است و هفت آیه دارد و تقسیم می شود بین خدا و بنده اش، و برای بنده است آنچه  که از خدا بخواهد.( مستدرک الوسائل ج1).

* آثار و برکات سوره‌ی حمد

درباره‌ی‌تشویق به شفاجویی از سوره‌ی "حمد" روایات زیادی وارد شده است که برخی از این روایات عمومی بوده و به استفاده از این سوره برای همه‌ی دردها سفارش شده و در برخی از آن‌ها به درمان بیماری و درد خاصی ترغیب شده است.

پیامبر خدا صلوات الله علیه و آلهبه جابر فرمود: ای جابر! آیا بهترین سوره را که خدا در قرآن نازل کرده به تو یاد دهم؟ جابر گفت: بلی پدر و مادرم فدای تو باد آن را به من بیاموز.

پیامبر سوره‌ی حمد را به جابر آموخت و فرمود: ای جابر آیا صفت و عظمت این سوره را برای تو بگویم؟ جابر گفت: بله پدر و مادرم فدای تو باد آن را بیاموز.

حضرت فرمود: سوره‌ی حمد هر مرضی به جز مرگ را شفا می‌دهد.( تفسیرالبرهان ج1 ص106)

امام صادق علیه السلامفرمودند: کسی که مرضی به او برسد،سوره‌ی حمد را در گریبانش هفت مرتبه بخواند پس اگر مرض از بین رفت چه بهتر،  و گرنه هفتادبار بخواند و من ضمانت می کنم  که سلامتی یابد.( تفسیرالبرهان ج1 ص107).

* برخی از خواص سوره‌ی حمد:

زیادی نور چشم:

حضرت رسول اکرم صلوات الله علیه و آلهفرمودند: چون کسی را درد چشم باشد یا در بینایی او ضعفی باشد، در اول ماه  چون هلال ماه را ببیند دست بر چشم خود بنهد و سوره‌ی فاتحه را 10 بار با نیت خالص  و توجه به معنی آن بخواند و در آخر، سوره‌ی مبارکه‌ی "توحید"  را  3بار بخواند بعد از آن 7بار بگوید: " یا ربِّ قَوِّ بَصَری " سپس بگوید: " اللهم اکف انت الکافی، اللهم عاف انت المعافی". درد چشم و ضعف بینایی به صحت مبدل می گردد(خواص آیات قرآن کریم، محمدتقی نجفی ص10).

برای رفع تب:

حضرت امام جعفر صادق علیه السلامفرمودند:  هر کس، با ایمان سوره‌ی مبارکه‌ی  فاتحه را چهل بار بر قدح آب با نیت خالص و توجه به خدا و معنی آن بخواند و آن آب را بر روی کسی که تب دارد بپاشد تب از او زایل می شود. (خواص آیات قرآن کریم محمدتقی نجفی ص12)

ایجاد برکت:

در کلامی از پیامبر اکرم صلوات الله علیه و آله آمده است:

هرکس، هنگامی که وارد خانه‌‌ی خود می شود، سوره‌ی حمد و توحید را قرائت کند، خداوند فقر را از خانه‌ی او دور کرده و برکت زندگی او را به حدّی زیاد می کند که به همسایگانش نیز می رسد.

از حضرت امام صادق علیه السلامروایت شده است:‌"هرکس سوره‌ی حمد را قرائت کند، به لطف و عنایت الهی، درهای خیر دنیا و آخرت به روی او گشوده خواهد شد."( الدرالمنثورج6)

درمان کاهلی و تنبلی:

هر کس با ایمان بر خواندن سوره‌ی مبارکه‌ی‌فاتحه در شب و روز، مداومت نماید، خداوند متعال از او کاهلی و سست دلی و جمیع آفات را زایل می کند.

از رسول خدا صلوات الله علیه و آله روایت شده که فرمود:

هرکس سوره ی حمد را قرائت کند، خداوند به عدد تمام آیاتی که از آسمان نازل شده است به او ثواب و پاداش عنایت می فرماید.

پیامبر اکرم صلوات الله علیه و آله فرمودند:

سوره‌ی حمد برترین سوره ها در کتاب خداست و شفای هر دردی جز مرگ است.

امام صادقعلیه السلام فرمودند:

اگر سوره ی حمد را بر مرده ای هفتاد مرتبه بخوانی و زنده شود تعجب مکن.

از ابن عباس روایت شده است:

به درستی که هر چیزی اساس و شالوده ای دارد اساس شالوده ی قرآن سوره ی حمد است.

* عمل پیامبر اکرمصلوات الله علیه و آله برای رفع امراض:

از امام صادق علیه السلام روایت شده:

هر گاه بر پیامبر اکرم صلوات الله علیه و آله کسالتی عارض می شد و یا دچار چشم و نظر می شد و یا سردردی می گرفت، دست هایش را به حالت قنوت باز می کرد و سوره ی  حمد و معوذتین (سوره های ناس و فلق) را قرائت می کرد و بعد با آب دستش روی مبارک را مسح می کرد. پس آنچه که بر وجود مقدسش عارض شده بود رفع می شد.

حفاظت از بلایا:

ذکر شده است که نوشتن هفت مرتبه سوره ی حمد و به همراه داشتن آن موجب حفظ از بلایا می شود.

شفای بیماران:

از امام صادق علیه السلام روایت شده است که؛ پیامبر اکرم صلوات الله علیه و آله فرمودند:

هر بیماری که بعد از نماز صبح چهل مرتبه سوره ی حمد

 را خوانده و در هر مرتبه بعد از قرائت سوره ی حمد بگوید:

"حسبنا الله و نعم الوکیل تبارک الله أحسن الخالقین و لا حول و لا قوة إلا بالله العلی العظیم"

و دست بر محل درد و بیماری بمالد، صحت یابد و خداوند او را شفا عنایت فرماید.

ایمنی از درد گوش و دندان:

از امیر المؤمنان ، علی  علیه السلام روایت شده است:

کسی که عطسه کند و بگوید"الحمد لله رب العالمین" از درد گوش و دندان ایمن گردد.

برکت وگشایش در روزی:

ذکر شده است ؛ کسی که در شب اول ماه،‌ هزار مرتبه سوره ی حمد را قرائت کند و بعد این دو آیه ی شریفه را بیست و یک مرتبه بخواند :

"ربنا أنزل علینا مائدة من السماء تکون لنا عیدا لأولنا و آخرنا و آیة منک و ارزقنا و أنت خیر الرازقین"(مائذه-114)  و  "و من یتق الله یجعل له مخرجا و یرزقه من حیث لا یحتسب و من یتوکل علی الله فهو حسبه إن الله بالغ أمره قد جعل الله لکل شیء قدرا"(طلاق-2و3)

وسپس ده مرتبه بگوید:

"یا رازق یا فتاح یا غنی یا مغنی یا باسط"

خداوند برکت و گشایش در روزی را نصیبش می کند. ان شاء الله.

بر آورده شدن حوایج و ادای قرض:

برای برآورده شدن جمیع حوائج و ادای قرض و وسعت رزق از روز جمعه تا چهل و یک روز، روزی چهل و یک مرتبه در یک محل و یک زمان سوره ی حمد خوانده شود و پس از اتمام، هر روز این دعا را سیزده مرتبه خوانده شود:

"یا مفتح فتح، ‌یا مفرح فرح، یا مسبب سبب، یا میسر یسر، یا مسهل سهل، یا مدبر دبر، یا متمم تمم، برحمتک یا أرحم راحمین"

برآورده شدن همه‌ی حوایج:

برای برآورده شدن همه حوایج جزئی و کلی، هر روز یک صد مرتبه سوره ی فاتحه (حمد) را به شیوه ی ذیل قرائت کنند، إن شاء الله جمیع حوایج به ید قدرت الهی بر آورده می شود:

بعد از نماز صبح بیست و یک مرتبه،‌ بعد از نماز ظهر بیست دو مرتبه،‌ بعد از نماز عصر بیست و سه مرتبه، بعد از نماز مغرب بیست و چهار مرتبه، بعد از نماز عشا ده مرتبه سوره ی حمد خوانده شود،‌ اگر حاجت در هفته ی اول بر آورده نشد، این ختم در هفته ی دوم تکرار شود، إن شاء الله بر آورده خواهد شد. (در برخی نسخ آورده شده که بهتر  است این ختم از روز پنج شنبه آغاز شود.)

*دستور العمل  مرحوم مقدس اردبیلی (ره) برای بر آورده شدن حوائج:

از مرحوم مقدس اردبیلی منقول است که هر کس سوره ی حمد را با دو آیه ی ذیل تا ده روز، هر روز یازده مرتبه بخواند به طوری که مجموع آن صد و ده مرتبه شود،‌ برای هر حاجت و مطلب مهم مجرب می باشد و به اجابت مقرون است:

"آیه 154 سوره‌ی آل عمران (ثم أنزل علیکم من الغم  أمنة ...)"  و  "آیه 29 سوره فتح (محمد رسول الله و الذین معه ...)"

و در هر روز بعد ازقرائت سوره و دو آیه ی شریفه بگوید: 

"رب سهل و لاتعسر علینا یا رب یا رب یا رب"

پروردگارا! بر ما آسان گیر و سخت مگیر، پروردگارا! پروردگارا! پروردگارا!.