روزی چقدر سم می‌خورید؟
یک کارشناس محیط زیست معتقد است: بیش از 800 میلیارد تومان یارانه به سموم مخاطره انگیز برای سلامت جامعه پرداخت می‌شود.
محمد میرحسینی، دکترای علوم زیست محیطی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه خلیج فارس، اظهار کرد: بیش از 800 میلیارد تومان یارانه از سوی دولت بابت کود و سموم دفع آفات پرداخت می شود و این در حالی است که قانون مصوب سال 78 برای پرداخت یارانه به کودهای آلی که ضرری برای انسان و محیط زیست ندارد هنوز اجرایی نشده است.
بسیاری از مردم در معرض ابتلا به بیماریهای خطرناک قرار دارند
وی تصریح کرد: در شرایطی که آلودگی هوا بیش از پیش شده و متخصصان تغذیه نیز بیشتر به مصرف انواع میوه و سبزی برای حفظ سلامت و در امان ماندن از آثار منفی آلاینده‌های موجود در هوا تاکید می‌کنند، به نظر می‌رسد به دلیل استفاده بیش از اندازه و غیرمجاز از سموم کشاورزی در میوه‌ها و سبزیجات در سایه نظارت کم مسؤولان در وزارت بهداشت و جهاد کشاورزی، بسیاری از مردم در معرض بیماریهای خطرناک جامعه مدرن خصوصا انواع سرطان قرار دارند. میرحسینی اظهار کرد: امروزه وجود باقیمانده سموم محصولات کشاورزی به حدی جدی شده که می‌تواند موجب سرطان، نازایی، نارسایی جنین و بیماریهای ریوی شود.
وی اضافه کرد: سمپاشی گیاهان، استفاده از دارو و هورمون در مرغداری‌ها، نشان دهنده وجود این سم در میوه‌ها و گوشت حیوانات است. بیش از ۹۰ درصد ماده مؤثره سمومی که در بخش کشاورزی استفاده می‌شوند وارداتی است، به ویژه در سالهای اخیر که این مواد هندی و چینی نیز شده و دیگر کارایی لازم را ندارد و کشاورز ناچارا چندین بار از آنها استفاده می‌کند، از سوی دیگر کشاورزان دانش و تخصص لازم را ندارند تا هر سمی را در زمان خاص خودش استفاده کنند.
میرحسینی ادامه داد: هر سمی دوره کارنس (زمان لازم از سمپاشی تا برداشت) دارد که باید از سوی کشاورزان رعایت شود، در غیر این‌صورت در هر سمپاشی مقداری از این سموم در داخل میوه‌ها انباشته خواهد شد یا در صورت رعایت نشدن زمان لازم شاهد باقیماندن داروها و هورمونها در مرغداری‌ها و دامداری‌ها خواهیم بود. این‌ها همه عواملی است که باعث انباشته شدن مقدار زیادی سم در داخل میوه‌ها و گوشت مرغ، شیر و گوشت قرمز می‌شود.
آزمایشگاه کافی برای تشخیص میوه سالم از ناسالم در کشور وجود ندارد
وی با با بیان اینکه آزمایشگاه کافی برای تشخیص میوه سالم از ناسالم در کشور وجود ندارد، افزود: طبق آمار، شاید تعداد این آزمایشگاه‌ها به تعداد انگشتان دست هم نمی‌رسد و مفهوم آن این است که تمام میوه‌هایی که در میادین تره بار به فروش می‌رسد دارای باقیمانده سمومی هستند که فعلا امکانات لازم برای تشخیص آنها وجود ندارد. هیچ مسؤولی نیست که این مسؤولیت را به عهده بگیرد. ظاهرا وزارت بهداشت، وزارت جهاد کشاورزی و مؤسسه استاندارد، نهادهایی هستند که به نوعی باید پاسخگوی این مسأله باشند اما هنوز متولی خاصی در این زمینه وجود ندارد. هر کدام به نوعی از پذیرش این مسؤولیت شانه خالی می‌کنند و از هر کدام سوال می‌کنید دیگری را مقصر می‌داند یا موضوع وجود باقیمانده سم در محصولات زراعی و میوه را از اساس قبول ندارند و میوه ایرانی را سالمترین میوه دنیا می‌دانند.
وی مدعی شد: از بدو شروع کِشت، برخی‌ها معتقدند باید از سموم استفاده کنند و گرنه آفات نباتی راندمان کِشت آنها را پایین می‌آورد اما متاسفانه بنابر گزارشات واصله، برخی‌ها روزی 2 بار محصولات خود را سم پاشی می‌کنند. البته سموم مجوز دارند ولی میزان استفاده از سموم باید رعایت شود.
بخش زیادی از سموم به منابع آبی راه می‌یابند
این دکترای علوم زیست محیطی افزود: بخش زیادی از سموم و کودهای مصرفی به دلیل زمان نامناسب استفاده و یا مصرف بیش از مقدار مورد نیاز، در خاک باقیمانده و توسط زهکش و یا بارندگی‌های فصلی به منابع آبی راه پیدا می کنند و از این طریق نیز موجب به خطر افتادن سلامت جامعه می‌شوند.
وی خاطرنشان کرد: برخی کارشناسان معتقدند فلزات سنگین مثل سرب، نیترات، جیوه و مس که از طریق فاضلاب‌های شهری، وارد چرخه حیات و پس از آن داخل گیاه می‌شود بر اثر مرور زمان در قسمت‌های مختلف بدن رسوب می‌کند و موجب بروز برخی انواع سرطان به ویژه سرطان دستگاه گوارشی می‌شود.
میرحسینی اظهار کرد: سرب در دستگاه عصبی، مس در چشم و دستگاه بینایی و نیترات در کل سلول‌های بدن و به‌ویژه در دستگاه گوارش رسوب می‌کند. نیترات تجمع یافته در محصول کشاورزی پس از مصرف در محیط دستگاه گوارش به دلیل حاکم بودن شرایط بی‌هوازی به یون نیتریت و سپس نیتروز آمین که ترکیب اصلی ایجاد کننده سرطان در دستگاه گوارش است تبدیل می‌شود. بیماری که متاسفانه به راحتی علاج پذیر نیست و علاوه بر ضایعات انسانی و احساسی ناشی از آن، سالانه میلیون‌ها دلار هزینه درمان بر دولت و البته خانواده‌ها تحمیل می‌کنند.
در ترویج کشت ارگانیک و مبارزه بیولوژیک موفق عمل نشده است
وی یادآور شد: محصولات کشاورزی در کشورهای اتریش، ایتالیا و آلمان با وجود وسعت کم بالغ بر 800 هزار هکتار، ارگانیک تولید می‌شود، حال باید از مسئولان وزارت جهاد کشاورزی پرسید که چرا در ترویج کشت ارگانیک و مبارزه بیولوژیک موفق عمل نکرده‌اند.
این دکترای علوم زیست محیطی بیان کرد: الگوی فعلی و رایج مصرف انواع کودهای شیمیایی در ایران، نظام حاکم بر ساختار سلامت و بهداشت ما را که بخش عمده‌ای از آن بر بنیان خود درمانی و مراجعه مستقیم به داروخانه‌ها بنا شده است را به یاد می‌آورد در حالیکه در دنیای پیشرفته چنین شیوه‌ای دهه‌هاست که ممنوع و منسوخ شده است.
وی خاطرنشان کرد: پاسخگویی مسؤولان مرتبط با حوزه سلامت، بهداشت و تغذیه در این موضوع مانند سایر حوزه ها نیازمند عزم رسانه‌ها و مردم است، در این صورت شاید فشار افکار عمومی به آنان که به وظایفشان درست عمل نمی کنند، تلنگری بزند و نگرانی جامعه را با اقدام عملی فرونشاند.
گفت‌وگو از بهاره بیژنی‌پور، خبرنگار ایسنای منطقه هرمزگان
