سراج معلم

گروه بین الملل – رجانیوز: در حالی که ۱۸ روز دیگر به پایان ضرب الاجل رسیدن به توافق نهایی زمان باقی است جزییات بیشتری از این توافق در رسانه ها منتشر می شود.

 به گزارش رجانیوز، بر اساس گزارش های منتشرشده در رسانه های خبری و سکوت تیم ایرانی، مشخص شده است تعلیق تحریم های اصلی علیه ایران ، علاوه بر اینکه به راستی آزمایی تعهدات ایران از سوی آژانس منوط شده ، به حل موضوع ابعاد احتمالی نظامی ایران یا همان PMD نیز پیوند خورده است.

 در حال حاضر تیم های مذاکره کننده ایران و ۱+۵ درباره رایزنی بر سر این مساله هستند که ایران پیش از امضای توافق نهایی باید به موضوع PMD را کاملا برای آژانس روشن کند و یا آنکه در طول اجرای توافق نهایی این اتفاق باید بیافتد.

 در همین راستا خبرگزاری آسوشیتدپرس به نقل از مقامات غربی گزارش داده است که گروه ۱+۵ حاضر است با عدم حل مسئله ابعاد احتمالی نظامی، در آغاز توافق آن را به بعد از توافق موکول کند، چرا که حل و فصل این موضوع تا پایان ژوئن (۱۰ تیر) امکان پذیر نیست.

 در گزارش این خبرگزاری آمریکایی آمده است: «به جای حل این موضوعات وسوالات در ماه جاری، مقامات گفتند که آمریکا و شرکای مذاکره‌ آن در حال کار روی لیستی از تعهدات آتی ایران هستند. آمریکا می‌گوید که در توافق نهایی ایران "مجموعه اقدامات توافق شده(بین دو طرف) برای پرداختن به نگرانیهای آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در خصوص ابعاد نظامی احتمالی برنامه اتمی‌اش را اجرا می کند"».

 بر اساس این گزارش، در حال حاضر طرفین مذاکره بر بر نگارش اقداماتی که ایران باید در یک دوره ۱۰ ساله پس از توافق هسته‌ای انجام دهد متمرکز هستند،در این مدت ۱۰ ساله در ازای اقدامات ایران برای روشن شدن موضوع PMD برخی تحریم ها علیه ایران تعلیق می شود.

 بنابراین برخلاف اظهارات رئیس جمهور و اعضای تیم مذاکره کننده، در روز اول اجرای توافق نه تنها همه تحریم ها لغو نمی شود ، بلکه پس از راستی آزمایی اقدامات ایران توسط آژانس (که با توجه به رویکرد سیاسی آژانس در قبال ایران تحقق این شرط نیز دارای ابهام است)، ایران باید اقدامات مدنظر کشورهای ۱+۵ برای روشن شدن موضوع PMD را نیز محقق کند تا پس از ۱۰ سال آن دسته از تحریم هایی که قرار است در ازای امتیازات ایران تعلیق شود، اجرای آن متوقف شود.

 گفتنی است بر اساس توافق لوزان، پس از راستی آزمایی تعهدات ایرات توسط آژانس و در جریان همکاری کامل ایران با آژانس (که ۱۰ سل طول می کشد) فقط تحریم های مالی و اقتصادی ثانویه مرتبط با موضوع هسته ای از سوی آمریکا و  تحریم های مالی و اقتصادی مرتبط با موضوع هسته ای توسط اتحادیه اروپا تعلیق می شود.

این در حالی است که ایران موظف است در روز اول اجرای توافق تمامی تعهدات خود را عملی کند.

 کیفیت بازرسی های آژانس برای روشن شدن موضوع PMD  چگونه است؟

 در بیانیه لوزان تاکید شده که برای روشن شدن موضوعات گذشته و حال یا همان PMD، بین ایران و ۱+۵ درباره دسترسی های بیشتر توافق شده است.

در بیانیه لوزان آمده است: یک مجموعه اقدامات برای نظارت بر اجرای مفاد برجما (JCPOA) شامل کد اصلاحی ۳.۱ و اجرای پروتکل الحاقی (تا هنگام تصویب در مجلس) مورد توافق واقع شده است. به آژانس بین المللی انرژی اتمی اجازه داده خواهد شد تا از فن آوری های مدرن استفاده کند و به منظور روشن کردن موضوعات گذشته و حال ، دسترسی های آژانس که روی رویه آن توافق شده تقویت خواهد شد.

اما برای روشن شدن کیفیت «دسترسی های بیشتر» به آژانس به منظور روشن شدن موضوع  PMDباید به گزارش های آژانس رجوع کرد چرا که در گزارش های آژانس ابعاد این بازرسی های تشریح شده است.

بر اساس گزارش های آژانس ، ایران باید دسترسی های زیر را به منظور روشن شدن موضوع ابعاد احتمالی برنامه نظامی به طرف مقابل بدهد:

•          اجازه دسترسی بدون تاخیر به همه  اشخاص و پرسنل

•          اجازه دسترسی بدون تاخیر به همه سایت‌ها

•          اجازه دسترسی بدون تاخیر به همه تجهیزات و مواد

•          اجازه دسترسی بدون تاخیر به همه اسناد و اطلاعات

در پاراگراف ۷۴ گزارش ۳۰بهمن۹۳: آژانس آمادگی دارد به حل و فصل همه مسائل باقیمانده در قالب چارچوب همکاری شتاب بخشد. این امر می‌تواند با همکاری فزاینده از سوی ایران و از طریق ارائه به موقع دسترسی به همه اطلاعات، اسناد، مواد و افراد مرتبط در ایران همانگونه که مورد درخواست آژانس است محقق شود. هرگاه آژانس درکی از کل تصویر پیرامون موضوعات با ابعاد نظامی احتمالی ایجاد کند، مدیرکل درخصوص ارزیابی آژانس به شورای حکام گزارش خواهد داد.

همچنین در بند ۶۳ گزارش مدیرکل آژانس در تاریخ ۳۰ بهمن ۹۳ در این باره آمده است:

همان‌گونه که در گزارشات قبلی اشاره شده و توسط مدیرکل در جلساتش در تهران در اوت ۲۰۱۴ تاکید شده، لازم است آژانس قادر شود یک ارزیابی "سیستمی" از موضوعات باقی مانده مندرج در ضمیمه گزارش (GOV/۲۰۱۱/۶۵) انجام دهد. این موضوع مستلزم بررسی و به دست آوردن درکی از هر موضوع در جای خود و سپس ادغام همه موضوعات در یک " سیستم" و ارزیابی آن سیستم در کلیت آن است. در این زمینه، آژانس آمادگی دارد به حل و فصل همه مسائل باقیمانده در قالب "چارچوب برای همکاری" شتاب بخشد. این امر می‌تواند با همکاری فزاینده از سوی ایران و از طریق ارائه به موقع دسترسی به همه اطلاعات، اسناد، سایت‌ها، مواد و افراد مرتبط در ایران همان‌گونه که مورد درخواست آژانس است محقق شود. هرگاه آژانس درکی از کل تصویر پیرامون موضوعات با ابعاد نظامی احتمالی ایجاد کند، مدیرکل درخصوص ارزیابی آژانس به شورای حکام گزارش خواهد داد.