سراج معلم

این موضوع از آن جهت اهمیت پیدا کرده و به سوژه روزانه محافل خبری تبدیل شده است که اختلاف نظر در ارقام اعلامی بین مسئولان داخلی و خارجی برای میزان دارایی‌های بلوکه شده بالاست.

دولتی‌ها رقم دارایی‌های بلوکه شده قابل استفاده ایران را 30 میلیارد دلار و خارجی‌ها 150 میلیارد دلار اعلام می‌کنند و در داخل نیز برخی از نمایندگان مجلس مطلع ارقامی را اعلام می‌کنند که بیشتر از آنکه نزدیک به ارقام اعلامی دولتمردان داخلی باشد به خارجی‌ها نزدیک‌تر است.

اما اگر بنا به آن باشد که ملاک محاسبه میزان دارایی‌های بلوکه شده ایران، آمار اعلامی از سوی دولتمردان باشد باز هم شاهد ابهاماتی خواهیم بود چراکه اگر قرار بر آزادسازی 29 میلیارد دلار از منابع بلوکه شده ایران بعد از تحریم‌ها باشد طبق اعلام بانک مرکزی 23 میلیارد دلار متعلق به این بانک و 6 میلیارد دلار متعلق به دولت خواهد بود.

طبق روال قانونی در بانک مرکزی، ریال نفت‌های فروخته شده قبلاً به حساب دولت واریز شده و با رفع تحریم‌ها 23 میلیارد دلار رسماً در اختیار بانک مرکزی قرار می‌گیرد و نباید ریالی به حساب دولت برود.

این موضوعی است که رئیس کل فعلی و سابق بانک مرکزی نیز بر آن تأکید کرده‌اند؛ ولی‌الله سیف که سکاندار بانک مرکزی در دولت یازدهم است در همین ارتباط می گوید: منابع احیاشده به خزانه واریز می‌شود بنابراین نقدینگی جدیدی ایجاد نمی‌شود.

سیف در پاسخ به این سؤال "آیا معادل 23 میلیارد دلار پول‌های بلوکه شده که متعلق به بانک مرکزی است، ریال به دولت پرداخت شده است، چرا که مدتی پیش این مطلب اعلام شد که معادل ریالی آن به دولت داده نشده است؟" گفته است: بله، معادل ریالی 23 میلیارد دلار قبلاً به حساب خزانه واریز شده و استفاده از این پول دیگر نقدینگی جدید ایجاد نمی‌کند، در واقع این پول متعلق به بانک مرکزی است و استفاده از آن دو مرتبه نقدینگی با پایه پولی افزایش نخواهد یافت.

محمود بهمنی رئیس کل سابق بانک مرکزی نیز در همین ارتباط به خبرنگار تسنیم گفت: دولت نمی‌تواند برای دلارهای بلوکه شده بانک مرکزی که بعد از تحریم‌ها آزاد می‌شوند، کیسه بدوزد. پول (ریال) نفت‌هایی که را قبلاً فروخته بودیم و دلار آنها بلوکه شده است، توسط بانک مرکزی به دولت پرداخت شده است و با این حساب رقم دلارهای بلوکه شده مربوط به دولت که قرار است بعد از لغو تحریم‌ها آزاد شود،‌ ناچیز خواهد بود.

رئیس کل سابق بانک مرکزی با تأکید بر اینکه باید بین دلارهای بلوکه شده دولت و خزانه تفکیک قائل شد، تصریح کرد: اکثریت دلارهایی که قرار است بعد از لغو تحریم‌ها آزاد شود، مربوط به خزانه و بانک مرکزی است. زمانی که بانک مرکزی دلارهای نفتی را پس از فروش دریافت می‌نماید بلافاصله ریال آن را به دولت پرداخت می‌کند از همین رو دولت نمی‌تواند دو بار پول نفتی را که فروخته شده، تحویل بگیرد.

اما با وجود اینکه روال دریافت و پرداخت وجوه حاصل از فروش نفت به حساب خزانه کاملاً مشخص است و دولتی‌ها بیشتر از هر کسی به این روال اذعان دارند محمدباقر نوبخت سخنگوی دولت که ریاست سازمان مدیریت و برنامه ریزی را به‌عهده دارد درخصوص نحوه اختصاص منابع بلوکه شده ایرانی در کشور برای بخش‌های مختلف با تأکید بر اینکه این منابع به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند‌، گفته است: "اول منابعی که مربوط به بانک مرکزی است که خود این منابع دو بخش است، یک بخش در ذخائر ارزی بانک مرکزی است و در واقع ارزی که در اختیار بانک مرکزی است جزو ذخایر آن است که پولش وارد اقتصاد ما شد. اما بخشی از منابع وجود دارند که تبدیل به ریال نشده به این علت که این پول‌ها و منابع ارزی مربوط به بانک مرکزی قابلیت ورود به داخل را نداشته است و این مقدار 23 میلیارد دلار است که باید به ریال تبدیل شود".

نوبخت درحالی معتقد است که 23 میلیارد دلار از منابع بلوکه شده بانک مرکزی که بناست بعد از تحریم‌ها آزاد شود باید به ریال تبدیل شود که طبق اذعان رئیس کل فعلی و سابق بانک مرکزی قبلاً ریال این وجوه به حساب خزانه واریز شده است.

بنابراین آنچه رسماً بعد از رفع تحریم‌ها به جیب دولت می رود 6 تا 7 میلیارد دلار است که مربوط به دولت بوده که در خارج از کشور بلوکه می باشد