سراج معلم

 چند جمله موعظه از امام بزرگوارمان امام ابوالحسن الرّضا (علیه السلام) بشنویم که می ‌فرمایند:
(سِتَّةُ اَشْیاءِ بِغَیْر سِتَّةِ اَشْیاءِ مِنَ الاِسْتِهزاءِ مَنْ اِسْتَغْفَر بِلِسانِهِ وَ لَمْ یَنْدَمْ بِقَلْبِهِ فَقَدْ اِسْتَهْزَءَ بِنَفْسِهِ وَ مَنْ سَألَ اللهَ التَّوفیقَ وَ لَمْ یَجْتَهِدْ فَقَدْ اِسْتَهْزَءَ بِنَفْسِهِ وَ مَنْ اِسْتَحْزَمَ وَ لَمْ یَحْذَرْ فَقَدْ اِسْتَهْزَءَ بِنَفْسِهِ وَ مَنْ سَألَ اللهَ الْجَنَّةَ وَ لَمْ یَصْبِرَ عَلَی الشَّدائِدِ فَقَدْ اِسْتَهْزَءَ بِنَفْسِهِ وَ مَنْ تَعَوَّذَ بِاللهِ مِنَ النّارِ وَ لَمْ یَتْرُکَ شَهَواتِ الدُّنْیا فَقَدْ اِسْتَهْزَءَ بِنَفْسِهِ وَ مَنْ ذَکَرَ اللهَ وَ لَمْ یَسْتَبِقْ اِلَی لِقائَةِ فَقَدْ اِسْتَهْزَءَ بِنَفْسِهِ)؛[9]
شش چیز است که اگر با شش چیز دیگر همراه نباشد در واقع استهزاء به حساب می ‌آید: اوّل کسی که به زبان بگوید «استغفر الله ربّی و اتوب الیه» امّا قلباً نادم و پشیمان از گناهان خود نباشد او خودش را به مسخره گرفته است [زیرا استغفار زبانی بدون ندامت و پشیمانی قلبی اثرگذار نمی ‌باشد. استغفار واقعی آن است که از قلب نادم برخیزد و بر زبان جاری شود]. دوّم کسی که از خدا تقاضای توفیق [در عبادت] دارد ولی عملاً کوشش [در انجام عبادت] نمی‌ کند، او خودش را مسخره کرده است [زیرا سستی در مرحله‌ی عمل، کاشف از عدم صدق در توفیق طلبی است]. سوّم کسی که خودش را عاقل و دوراندیش می ‌داند ولی از اقدام به کارهای خطرناک اجتناب نمی ‌کند. [چهارم] کسی که از خدا می ‌خواهد که خدا او را بهشتی کند ولی به هنگام پیش آمدن سختی‌ها و دشواری‌ها صبر و شکیبایی از خود نشان نمی ‌دهد او هم خود را به مسخره گرفته است. [پنجم] کسی که از خدا می‌ خواهد که او را از آتش جهنّم برهاند ولی هیچگاه از شهوات دنیا و ارتکاب گناهان پرهیز نمی ‌کند او هم خود را به استهزاء گرفته است و [ششم] کسی که به نام خدا ذکر می ‌گوید [و به قول خود خدا را پیوسته یاد می‌ کند] ولی خود را آماده برای لقاء و دیدار خدا نمی‌ کند، او نیز خود را به تمسخر و استهزاء گرفته است.
خلاصه اینکه خداوند حکیم رحیم، هم به ما عقل داده و هم مشعل فروزان وحی و قرآن را سر راه ما روشن کرده است و لذا ما به حکم عقل و وحی ایمان به خدا و روز حساب و کیفر و پاداش و بهشت و جهنّم داریم از اینرو باید دقیقاً و شدیداً مراقب باشیم که مظاهر فریبنده‌ی زودگذر دنیا ما را نفریبد و با غافل ساختن از عالم پس از مرگ که بطور حتم و قطع آمدنی است، ما را غرق در ظلمت و بدبختی ننماید.

 اللّهمّ صلّ علی محمّد و آل محمّد و عجّل فرجهم و اجعلنا من محبّیهم و اجعل خاتمة امرنا خیراً.

[9]ـ بحارالانوار،جلد75،صفحه‌ی356.