سراج معلم

غیبت عبارت است از:
سخن گفتن پشت سر دیگران به گونه ای که غیبت شونده راضی و خشنود نباشد.

شرایط تحقق غیبت:
1. فردی که از او غیبت می شود در جمع حاضر نباشد.
2. آن سخن عیب و نقص محسوب شود.
3. این عیب از عیوب پنهان باشد.
4. فرد از شنیدن آنچه در موردش گفته می شود کراهت داشته باشد.
گرچه غیبت از گناهان بزرگ اخلاقی و اجتماعی است، اما بر اساس احادیث ائمه (ع)، در موارد ویژه ای که پای مصلحت و خیر انسان ها در میان است و هدفی مشروع و عقلایی دارد که مفاسد آن را جبران می کند، یا این که مفسده ای ندارد، به لحاظ شرعی جایز شمرده شده است.
برخی از مصادیق استثنائات و موارد غیبت های مجاز عبارتند از:
1. دادخواهی از ظالم     2. نهی از منکر        3. پرسش و استفتا   4. متجاهر به فسق.
البته طبق دیدگاه فقهای شیعه درباره متجاهر به فسق باید گفت: غیبتشان جایز است در همان گناهی که به آن تجاهر می کنند، نه گناه های مستور و پوشیده. امام صادق علیه‌السلام می‌فرماید:هنگامی که فاسق تظاهر به فسق کند نه احترامی دارد و نه غیبتی .
امیر المؤمنین علی علیه السلام فرمودند : ایمان بر قلب کسی که دروغ بگوید وارد نمیشود هرچند به شوخی باشد؛
پیامبر صلی الله علیه و آله:هر که در مجلسی بشنود که از برادرش غیبت می شودو آن غیبت را از او دفع کند خداوند هزار باب بدی را در دنیا و آخرت از او دفع می کند.
مَن تَطَوَّلَ عَلَی أخیهِ فی غیبَةٍ سَمِعَها فیهِ فی مَجلِسٍ فَرَدَّها عَنهُ رَدَّ اللهُ عَنهُ ألفَ بابٍ مِنَ الشَّرِّ فی الدُّنیا وَ الاخِرةِ؛
(من لا یحضره الفقیه، ج4، ص15)