رایزنی آمانو در تهران برای بازجویی از دانشمندان هسته‌ای
یک رسانه آمریکایی که به انتشار اخبار جهت‌دار علیه ایران شهرت دارد مدعی شده سفر «یوکیا آمانو»، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران با هدف جلب حمایت برای مصاحبه با دانشمندان ایرانی در چارچوب تحقیق درباره موضوع ادعایی «ابعاد نظامی برنامه هسته‌ای ایران» یا PMD انجام می‌شود.دو دیپلمات، بامداد شنبه، این ادعا را در گفت‌وگو با رسانه آمریکایی آسوشیتدپرس مطرح کرده‌اند.
این سفر به تعبیر آسوشیتدپرس از آن جهت حائز اهمیت است که کمتر از یک ماه قبل از ۱۵ اکتبر انجام می‌شود – تاریخی که آخرین ضرب‌الاجل آژانس برای گردآوری اطلاعات مورد نیاز برای پاسخگویی به جنبه‌های گذشته برنامه هسته‌ای ایران یا PMD است.
دیپلمات‌ها ادعا کرده‌اند سفر «آمانو» ممکن است تا شنبه و یکشنبه همین هفته انجام شود. سخنگوی آژانس، «فردریک دال» می‌گوید سفر به تهران در دست بررسی است، اما جزئیات آن هنوز نهایی نشده است.
علی‌رغم آنکه سخنگوی آژانس از ورود به جزئیات برنامه سفر «آمانو» اجتناب کرده، آسوشیتدپرس از قول منابع دیپلماتیک مدعی است مدیر کل آژانس درباره بازرسی از سایت «پارچین» که کانون ادعاهای آمریکا، اسرائیل و متحدانشان درباره فعالیت‌های هسته‌ای گذشته ایران است نیز به رایزنی خواهد پرداخت.
* «ابعاد نظامی احتمالی»
منظور از «ابعاد نظامی احتمالی» ادعاهایی هستند مبنی بر اینکه ایران قبل از سال ۲۰۰۳ اقدام به انجام آزمایش‌هایی در زمینه سلاح‌های هسته‌ای در برخی از سایت‌های خود، از جمله «پارچین» کرده است. کشورهای غربی ادعا می‌کنند شواهد مربوط به این تحقیقات از اسنادی به دست آمده‌اند که در لپ‌تاپی متعلق به یکی از فعالان برنامه هسته‌ای ایران بوده‌اند.
بسیاری از کارشناسان مستقل با ابراز تردید در صحت این اسناد و منبعشان، آنها را بهانه‌ای برای برای جنجال‌آفرینی بر سر برنامه هسته‌ای ایران می‌دانند.
«محمد البرادعی»، مدیر کل سابق آژانس بین‌المللی انرژی اتمی یکی از همین کارشناسان است که در زمان انتشار سندهای مزبور سکان هدایت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را در دست داشت. او در کتاب خاطرات خود صحت و اعتبار این اسناد را محل سوال می‌داند.
درخواست‌هایی مانند مصاحبه با دانشمندان هسته‌ای ایران یا بازرسی از سایت «پارچین» که یک سایت متعارف نظامی است بر پایه همین ادعاها مطرح می‌شوند.
* پروتکل الحاقی و مصاحبه با دانشمندان
کارشناسان می‌گویند فشارها بر ایران برای مصاحبه با دانشمندان هسته‌ای یا بازدید از اماکن نظامی جهت تحقیق درباره «ابعاد نظامی احتمالی» فراتر از اختیارات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تحت سند «پروتکل الحاقی» است که ایران مطابق سند «برجام» متعهد به اجرای آن شده است.
به کفته آنها آژانس تنها با درخواست از ایران برای امضای سند «پروتکل الحاقی مضاعف» است که می‌تواند درخواست‌هایی نظیر مصاحبه با دانشمندان و یا بازدید از اماکن نظامی را مطرح کرد.
با این حال، تجربیاتی نظیر ترور دانشمندان هسته‌ای یا وقایع رخ داده برای عراق در بازرسی‌های سازمان ملل از این کشور تحت برنامه موسوم به «آنسکام» خاطراتی تلخ هستند که تهران را به سر سپردن به هر گونه تعهدات فراتر از سند پروتکل الحاقی مشکوک می‌کند، گو اینکه اجرای پروتکل الحاقی در جریان توافق موسوم به «سعد آباد» در پاییز سال ۱۳۸۲ خود نیز تداعی‌گر خاطراتی خوشایند نیست.
