سراج معلم

شاید رقم 2000 قربانی برای حادثه‌ای که عامل انسانی دلیل وقوعش بوده در قرن اخیر کم‌سابقه باشد و به گفته برخی کارشناسان حوزه حقوق بین‌الملل این فاجعه حتی صدور چندین قطعنامه از سوی شورای امنیت علیه دولت سعودی را نیز می‌تواند به همراه داشته باشد اما امروز نه تنها خبری از ورود شورای امنیت و سازمان های حقوق بشری نیست که مقامات آمریکایی و غربی حتی از اظهار تاسف جدی و بازخواست شفاهی حکام سعودی درباره فاجعه منا استنکاف کردند.

اوباما هیچ اشاره‌ای به این فاجعه نکرده و جان کری هم به یک پیام تاسف در توئیتر خود بسنده کرده است جالب آنکه، وزیرخارجه آمریکا در پیام فرمایشی خود با تراژدی خواندن فاجعه منا، هیچ اشاره‌ای به لزوم پاسخگویی دولت سعودی نکرده و به هزاران مصدوم و قربانی اشاره‌ای نداشته است. رسانه‌های وابسته به آمریکا و انگلیس که خود را حامی سرسخت حقوق بشر می‌دانند در کشورهای مخالف آمریکا، حتی از مرگ سگ‌ و گربه هم چشم‌پوشی و گذر نمی‌کنند. همین چند هفته پیش بود که این رسانه‌ها کشته‌شدن چند سگ در شیراز را به موضوع اصلی و سوژه اول خبری خود درباره ایران تبدیل کرده و ابعاد سیاسی و فرهنگی نیز برای آن ترسیم کردند اما همین رسانه‌ها در موضوع کشته شدن هزاران انسان در کشور عربستان سعودی به صورت جدی وارد عرصه نشده‌اند.

عابدینی کارشناس و تحلیل‌گر رسانه‌ در همین باره و درباره اینکه چرا رسانه‌های غربی، فاجعه منا را سانسور کردند، می‌گوید: رسانه‌های غربی از چهار شگرد مهم برای سانسور فاجعه منا استفاده کردند و علاوه بر سانسور، برای مسولیت زدایی از عربستان سعودی نیز خبرسازی و جریان‌سازی می‌کنند به طوری‌که بی بی‌سی فارسی در گزارشی بدون آنکه تصویری از فاجعه منا پخش کند یا گزارشی به نقل از خبرنگار خود منتشر کند، با فرافکنی می‌گوید "فاصله منا با جایی که نیروهای امنیتی مستقر هستند، زیاد بوده و به همین دلیل نتوانسته‌اند این حادثه را کنترل کنند". این اقدام در راستای رفع مسئولین از سعودی‌‌هاست.

در علم رسانه، پرداختن به موضوع فرعی و جایگزین کردن آن با موضوع اصلی از روش‌های تحریف و سانسور محسوب می‌شود، رسانه‌های آمریکایی بدون آنکه به کشته شدن هزاران انسان اشاره کنند و یا تصاویری از انباشته شدن جنازه‌ها منتشر کنند، تصاویری از صحنه‌سازی‌های فرمالیته منتشر کردند که مقامات سعودی در حال عیادت از مجروحان هستند در حالی که شاهدان عینی می‌گویند بخشی از مجروحان بعد از ساعت‌ها از تشنگی درگذشتند.

در این بین، رسانه‌های آمریکایی به صورت کاملا هدفمند به پوشش فاجعه منا می‌پردازند. این رسانه‌ها علاقه چندانی به شرح ماجرا نداشته و اذهان را از بی‌کفایتی سعودی‌ها به یک اتفاق طبیعی هدایت می‌کنند. در همین راستا کریستف کیلب فعال آمریکایی حقوق بشر به تسنیم می‌گوید: سانسور فاجعه منا خیلی عجیب بود. هزاران نفر کشته‌ شده‌اند اما شاید بخش قابل توجهی از مردم آمریکا از جنایتی که امروز در عربستان رخ داده بی اطلاع باشند چون برای دولت آمریکا، حاکمان سعودی از جان انسان‌ها مهمتر هستند. اینکه کدام اتفاق برای آمریکا، حادثه است و کدام فاجعه؛ بستگی دارد به اینکه آن رخداد چه زمانی و کجا به وقوع پیوسته است.

در این بین، رسانه آمریکایی cnn که اشاره قابل توجهی به جنایت منا و مرگ 1500 انسان نکرده، واکنش‌های ایران به سعودی‌ها را منعکس کرده و سعی دارد درگیری سیاسی ایران و آل‌سعود را به نقطه کانونی اخبار خود تبدیل کند. این رسانه می‌نویسد:رهبر عالی ایران و حسن روحانی رئیس‌جمهورخواستند تا عربستان سعودی مسولیت خود دراین حادثه (فاجعه) را بپذیرد؛ این رسانه‌ آمریکایی همراه با دیگر رسانه‌ های مطرح غربی بدون آنکه به کشته شدن بیش از 150 و مفعود شدن 300 ایرانی دیگر بپردازد، اعتراض سیاسی دولت ایران را محور اخبار خود قرار می‌دهد.

سایت بی‌بی‌سی فارسی وابسته به رژیم سلطنتی انگلیس نیز با طبیعی و حادثه خواندن فاجعه منا، درصد توجیه فاجعه برآمد و بدون آنکه به موارد مطرحی چون بسته‌بودن درب‌های اظطراری، عبورشاهزاده سعودی و مسدود کردن برخی مسیرها و ده‌‌ها دلیلی که گواه بر بی‌کفایتی سعودی‌ها دارد، اشاره‌ای کند، دنبال مقصر در خارج از دایره حکومت سعودی می‌رود و حتی حجاج را مقصر این فاجعه می‌خواند.

و اما رفتارشناسی رسانه‌های آمریکا را باید در راهبرد امنیتی- سیاسی حاکمان کاخ سفید جستجو کرد، بخشایش اردستانی با اعلام این مطلب به تسنیم می‌گوید: در راهبرد سیاسی- امنیتی آمریکا که رسانه‌هایشان نیز مامور به تبعیت از این استراتژی هستند، مهم نیست در فاجعه منا چندهزار نفر، چگونه و چرا کشته شده‌اند بلکه مهم آن است که امنیت سیاسی و روانی هم‌پیمانان آمریکا در منطقه با چه خطراتی مواجه است.

و نهایت اینکه آیا قربانیان حج بشر نیستند؟؛ حجت‌الاسلام و المسلمین باقرزاده از حقوق‌دانان مطرح کشور در پاسخ به این سؤال به تسنیم می‌گوید: آمریکایی ها به کلماتی چون بشر نگاه ابزاری دارند؟ برای آنها بشر بودن یا نبودن بستگی به سیاست‌ها و راهبردهایشان دارد. با این تفاوت که یک قاتل در ایران بشر قابل دفاع محسوب می‌شود اما انسان هایی که به دست نیروهای داعشی آمریکا کشته می شوند و هزاران نفری که به دلیل بی‌کفایتی رژیم سعودی کشته می‌شوند، بشر محسوب نمی‌شوند.

گویا کسانی که در تصاویر ذیل در فاجعه مشکوک منا قربانی شدند، برای آمریکا و رسانه‌هایش بشر نیستند.

انتهای پیام/