سراج معلم

برخی روایاتی ذکر می کنند که اهل بیت علیهم السلام توصیه کرده اند به "دشمن" سلام کنید و مصافحه کنید. و توجه ندارند که "دشمن" در بیان این روایات منظور دشمنی شخصی میان مومنین است که باید رفع شود و قاعده ی مواجهه با دشمنان دین و متجاوزان متفاوت است: 
عَنْ أَبِی الْحَسَنِ الرِّضَا ع‏ أَنَّهُ سُئِلَ مَا الْعَقْلُ فَقَال‏ التَّجَرُّعُ‏ لِلْغُصَّةِ وَ مُدَاهَنَةُ الْأَعْدَاءِ وَ مُدَارَاةُ الْأَصْدِقَاءِ.

مقام معظم رهبری، در روز سه‌شنبه 5 خرداد 94، در درس خارج خود، این روایت از امام رضا علیه‌السّلام را توضیح دادند که ایشان در پاسخ به این سؤال که «عقل چیست؟» فرموده بودند: [نشانه] عقل سه چیز است:

1. فروبردن غصّه (تحمل آن و افشا نکردن آن، که منافاتی با علاج جستن ندارد)

2. مداهنه (نرمش و سازش) با دشمن

3. مدارا با دوستان

رهبر انقلاب در توضیح قسمت دوم فرمودند که در قرآن داریم: «وَدُّوا لَوْ تُدْهِنُ‏ فَیُدْهِنُونَ» [آنان دوست دارند که تو نرمش و سازش داشته باشی تا آن‌ها هم نرمش و سازش داشته باشند(9 قلم)]، اما این آیه در مقام ملامت است، حال چطور روایت را با این آیه جمع کنیم؟

در پاسخ به این سؤال فرمودند: در روایت، منظور اعدای[دشمنان] شخصی است، مثلاً یک مشکل همسایگی یا شغلی پیدا می‌کنیم، و کسی به خاطر این‌گونه مسائل با ما دشمن می‌شود، در اینجا فرموده‌اند مداهنه کنید.

این مداهنه را کسی تعمیم ندهد به دشمنان فکری و دینی که با هویت شما مقابله می‌کنند. آیات قرآن اینجا خیلی روشن معین کرده است که با این دشمنان چگونه برخورد کنید. با دشمنی که دشمنی اصولی و مبنایی دارد "ممنوع است دست دوستی بدهیم":

... تُسِرُّونَ‏ إِلَیْهِمْ بِالْمَوَدَّةِ وَ أَنَا أَعْلَمُ بِما أَخْفَیْتُمْ وَ ما أَعْلَنْتُمْ وَ مَنْ یَفْعَلْهُ مِنْکُمْ فَقَدْ ضَلَّ سَواءَ السَّبیلِ (1 ممتحنه)

شما مخفیانه با آنها رابطه دوستى برقرار می کنید در حالى که من به آنچه پنهان یا آشکار می سازید از همه داناترم! و هر کس از شما چنین کارى کند، از راه راست گمراه شده است!