"نقص فنی" و "در وضعیت اضطرار بودن شناور آمریکایی" که ابتدائاً تبلیغ شد، کاملاً داستانسرایی بوده است
مستنداتی که یک رسانه مستقل آمریکایی ارائه کرده است نشان میدهد رسانههای غربی از عبارتپردازیهای مقامات دولت آمریکا برای روایت ماجرای توقیف شناورهای این کشور در آبهای سرزمینی ایران استفاده کردهاند.
آقای «گرینوالد» که بیشتر به خاطر انتشار گزارشهای مربوط به جاسوسیهای دولت آمریکا معروف شده، روز جمعه در یادداشتی در «اینترسپت» به ذکر مستنداتی پرداخته که نشان میدهد رسانههای جریان اصلی غرب حادثه یاد شده را بدون هیچگونه دیدگاه نقادانه و دقیقاً با عبارتپردازیهای دولت آمریکا منعکس کردهاند.
به نوشته این روزنامهنگار، این اقدام در حالی صورت گرفته که روایت اولیه دولت آمریکا از توقیف دو شناور آمریکایی در «جزیره فارسی» در خلیج فارس نادرست بوده و واشنگتن بعداً آن را اصلاح کرده است. نکته اینکه، رسانهها، در هر دو مورد، دنبالهرو روایت دولت بوده و همان دیدگاه را انعکاس دادهاند.
وی نوشته ساعاتی بعد از انتشار این خبر، مقامهای دولت آمریکا در مصاحبههای مختلف «نقص فنی» را دلیل اصلی این حادثه عنوان کرده و بر همین اساس گفتند که شناورهای آمریکایی «سهواً به صورت شناور روی آب به سمت آبهای ایران حرکت کردهاند.»
مطابق این گزارش، در ساعتهای بعدی، عبارتهای «نقض فنی»، «حرکت شناور روی آب» و «اضطراری بودن شرایط قایقها» محور غالب تمامی گزارشهای رسانهها بوده و اقدام ایران بر همین اساس «تجاوزکارانه» خوانده شده است.
به عنوان مثال، خبرگزاری انگلیسی رویترز، در همان شب انتشار خبر نوشت: «قایقها احتمالاً به صورت سهوی و در حالت شناور، سهواً وارد آبهای ایران شدهاند.» (اینجا)
شبکه خبری آمریکایی بلومبرگ هم، با بیان همین روایت، نوشته، «رفتار ایران، ناقض هنجارهای بینالمللی بوده است.» (اینجا)
این خبرگزاری، علاوه بر این، از قول یک مقام آمریکایی نوشت که مسائل فنی احتمالاً باعث شده یکی از قایقها از کار بیفتد و هر دو قایق سهواً به سمت آبهای سرزمینی ایران بروند.
گربنوالد مینویسد که دولت آمریکا اکنون، خود میگوید که این روایت غلط بوده است. شناورهای آمریکایی، هرگز نقص فنی نداشتهاند و هرکز در شرایط اضطرار نبودهاند.
«اشتون کارتر»، وزیر دفاع آمریکا، روز پنجشنبه در مصاحبه با یونیویژن، روایت تازهای مطرح کرد و گفت که «ملوانهای آمریکایی مرتکب خطای ناوبری شدند که این باعث شد آنها اشتباهاً سر از آبهای سرزمینی ایران در بیاورند.»
خط رسانههای غربی، همراستا با همین توضیحات تغییر یافته است. روزنامههای آمریکایی «لسآنجلستایمز» (اینجا) و «نیویورکتایمز» (اینجا) دو موردی هستند که اینترسپت به عنوان مشتی نمونه خروار به آنها اشاره کرده است.
«لسآنجلس» تایمز به نقل از برخی منابع، پس از توضیحات کارتر اینطور مینویسد: «یکی از ملوانها، احتمالاً مختصات غلطی به GPS داده و آنها تغییر مسیر داده و منحرف شدهاند. یا اینکه خدمه، ممکن است هنگام حرکت به سمت کشتی برای سوختگیری مجدد به صورت مختصر وارد آبهای ایران شده باشند.»
«گرینوالد» مینویسد رسانههای آمریکا پس از اظهارات کارتر، عبارت عامیانه «inadvertently drifted» (به معنی سهواً هل خورد) را کنار گذاشته و از عبارت «inadvertently strayed» (به معنی سهواً منحرف شدن) به جای آن استفاده کردهاند. مورد اول، حاکی از آن است که قایق از کار افتاده، روی آب شناور بوده و بیاختیار روی آب حرکت میکرده است؛ مورد دوم، یعنی اینکه قایق، به خطا، به سمت آبهای ایران هدایت شده است.
روزنامهنگار معروف آمریکایی مینویسد: «البته از لحاظ نظری، اینکه روایت جدیدتر، همان چیزی باشد که واقعاً اتفاق افتاده، امکانپذیر است. اما دلایل متعددی وجود دارد که مظنون باشیم، ماجرا چیز دیگر است.»
او میافزاید: «اول اینکه، ملوانهای امریکایی، به کرات بین بحرین و کویت (مسیر حرکت شناورهای توقیفشده توسط ایران) که هر دو متحد آمریکا هستند رفت و آمد میکنند.» و بنابراین، احتمال اینکه آنها خطا کرده باشند، اندک است.
«گرینوالد» در ادامه استدلال کرده است: «علاوه بر این، هیچ یک از شناورها، در هیچ مقطع زمانی، پیامی مبنی بر ورود به آبهای سرزمینی ایران بر اثر خطای ناوبری منتشر نکردهاند؛ این در حالی است که وقوع این حادثه، آنقدر اهمیت دارد که اخطار رادیویی یا اخطاری از نوع دیگر مخابره شده باشد.»
اشتون کارتر، در مصاحبه تازهاش به این موضوع اینطور پاسخ گفت: «ممکن است آنها داشتهاند تلاش میکردهاند این کار را انجام دهند که با ایرانیها روبرو شدهاند.»
«گرینوالد» از این اظهارات وزیر دفاع آمریکا تعجب کرده و پرسیده است: «یعنی هیچ کدام از ملوانها، در این دو قایق نمیتوانستهاند این خطا را مخابره کنند؟»
او در ادامه مینویسد: «آنچه ما به طور قطع میدانیم که خط روایت "نقص فنی" و "در وضعیت اضطرار بودن شناور آمریکایی" که ابتدائاً تبلیغ شد، کاملاً داستانسرایی بوده است.»
در ادامه این مقاله آمده است: «دستکم، طبق آخرین روایت دولت، شناورهای آمریکایی سالم بودهاند. اما، مطابق روال همیشه، روایتهای رسانههای آمریکایی، حول اعاهایی اثباتنشده و در خدمت دولت آمریکا تمرکز کردهاند.»
به نوشته گرینوالد، «شاید ارتش آمریکا، زمانی که ملوانها هنوزدر بازداشت ایران بودهاند، دلایل معتبری برای طرح این ادعاها که شناورها نقص فنی داشتهاند یا در وضعیت اضطرار بودهاند، داشته باشد... اما اینکه دولت آمریکا دلایل کافی برای مطرح کردن این ادعاهای درست دارد، نه بازنشر غیرنقادانه آنها در رسانههای آمریکا را توجیه میکند و نه سرهمبندی کردن روایتی بر اساس این ادعاها که در نهایت ایران را متجاوز جلوه دهد.»
در ادامه این مقاله آمده است: «ممکن است شنیدن این شوکآور باشد، اما قرار است دولت آمریکا و رسانههای آمریکا، کارکردهای متفاوتی داشته باشند.»
روزنامهنگار آمریکایی، این رویداد را مسبوق به سابق دانسته و نوشته: «این اتفاق، بارها و بارها تکرار شده است. یک رویداد مهم، امانند بمباران بیمارستان پزشکان بدون مرز اتفاق میافتد. دولت آمریکا ادعاهایی درباره آن مطرح میکند. رسانههای آمریکا همانها را بارها و بارها، به صورت غیرنقادانه تکرار میکنند. بعد، دولت آمریکا، چندین بار روایتش را عوض میکند، یعنی غیرمستقیماً اعتراف میکند که داستانهای اولیه، کاملاً غلط بودهاند. اما بار بعد که حوادث مشابه رخ میدهد، به ادعاهای دولت آمریکا به دید شک نگریسته نمیشود، بلکه رسانهها، با آن به شکل واقعیت کامل برخورد میکنند.»
وی در ادامه با یادآوری رویکرد دولت و رسانههای آمریکا در زمان اقدام ترکیه در سرنگون کردن جنگنده روسیه، از معیارهای دو گانه آنها در برابر حوادث مشابه انتقاد میکند.
دولت آمریکا در آن زمان، شلیک جنگندههای ترکیه به هر جنگنده روسیه که حتی برای مدتی کوتاه وارد حریم هوایی این کشور میشد را حق آنکارا توصیف کرده بود. این در حالی است که آنها این حق را برای ایران قائل نیستند که شناوری که وارد آبهای سرزمینیاش شده است را توقیف کند.
«گلن گرینوالد» در پایان به ماجرای شلیک ناو وینسنس به هواپیمای مسافربری ایران اشاره کرده و با لحنی کنایهآمیز مینویسد: «وقتی نیروی دریایی آمریکا بدون اجازه یا اطلاع وارد آبهای سرزمینی ایران میشود و ایران آنها را بازداشت کرده و ظرف 24 ساعت آزاد میکند، ایران متجاوز است؛ وقتی هم که ایران در اقدامی متجاوزانه اجازه میدهد که یکی از هواپیماهایش توسط نیروی دریایی آمریکا منهدم شود، باز هم قصه همین است.» گروه بینالملل خبرگزاری فارس،
- ۹۴/۱۰/۲۶