سراج معلم

بر خلاف آن فیلم های معروف دهه هفتاد که تا پرستار از اتاق عمل بیرون می آمد، کمی مقنعه اش را مرتب می کرد و خبر مرگ عزیزمان را با سر تکان دادن و نهایتا "متاسفم" اعلام می کرد، حالا نقش پرستاران برای اعلام خبرهای خوش و مشتلق گرفتن، بسیار پررنگ شده است؛ پرستارانی که هدف اصلی استخدام برخی از آنها، نگه داشتن و صد البته راضی نگه داشتن بیمار و همراهان و ملاقات کنندگان است از فضا و امکانات و مدیریت بیمارستان کاملا خصوصی!

«آرایش غلیظ» شرط ادامه کار در بعضی بیمارستان های خصوصی تهران. خبری غافلگیر کننده که ظاهرا چند ماه و اندک سالی است در برخی درمانکده های خصوصی رواج یافته است. ادعایی که حکایت از بروز تخلف در بعضی بیمارستان های خصوصی تهران دارد و اینکه برخی بیمارستان های بخش خصوصی در تهران، پرستاران خانم خود را با پرداخت مبالغی تحت عنوان «حق آرایش» آنهم خارج از پرداخت های قانونی و البته بدون اینکه ردی از این پرداخت در فیش حقوقی شان باقی بماند، مجاب به داشتن رنگ و لعاب های آنچنانی و اصطلاحا انجام آرایش های غلیظ می کنند تا شاید از این طریق بیماران بیشتری حاضر به طی کردن ادامه درمانشان در این بیمارستان ها شوند.

اگرچه طبق معمول، مسئولان بیمارستان‌های خصوصی مجری این ابتکار سخیف در مواجهه با این موضوع به شدت آن را تکذیب و هرگونه پرداخت خارج از فیش حقوقی آنهم تحت عنوان حق آرایش را به کلی کتمان می کنند اما پیگیری های خبرنگار مشرق، آنهم از پرستاران شاغل در این بیمارستان های خصوصی، حکایتی دیگر دارد.

البته نبود امنیت شغلی در بیمارستان های بخش خصوصی باعث شده تا کمتر کسی از نیروهای پرستاری حاضر به توضیح در این باره شود، مگر با قرار دادن شرط و شروط برای محفوظ ماندن نام خود و بیمارستانی که در آن کار می کند که البته مستندات آن نزد مشرق محفوظ است!

سرنخ را یکی از پرستاران مرد به دستمان داد؛ پرستاری جوان که از بعضی بریز و بپاش ها و پرداخت های چند میلیونی در محل کارش حسابی گلایه داشت. از اینکه وقتی صحبت از پرداخت اضافه کاری، شب کاری ها و کار در ایام تعطیل می شود، مسئولان بیمارستان دم از کمبود بودجه و نبود نقدینگی آنهم به خاطر بدهی بیمه ها می زنند، اما برای آرایش کردن خانم های پرستار پول دارند و حاضرند هر ماه مبلغی را برای خرید لوازم آرایش به پرستاران زن پرداخت کنند!

بیمارستانی که ماهانه 140 هزار تومان "حق آرایش" می دهد!

با نشانی های این مرد جوان، به یکی از بیمارستان های خصوصی می روم. ساعت ملاقات است و حضور در بخش های درمانی آزاد. این بار اما با حساسیتی بیشتر از وضعیت حجاب، پوشش و البته آرایش خانم های شاغل در بیمارستان پیگیری می کنم. کمی دقت کافی است تا متوجه شوی حرف های آن پرستار بیراه نیست.

به سراغ یکی از خانم ها می روم. حدودا سی و چند ساله است و دو سالی می شود که در این بیمارستان به عنوان پرستار مشغول به کار شده است. وقتی از پرداخت کمک هزینه ای تحت عنوان حق آرایش می پرسم، ناگهان رنگ رخسارش عوض می شود و سکوت می کند.

بعد از چند ثانیه مکث و با کمی اضطراب می گوید: چطور مگر؟! وقتی برای جلب اعتمادش می گویم یکی از نزدیکان من هم در یکی از بیمارستان های خصوصی کار می کند و آرایش کردن را یکی از شرایط ادامه همکاری با او قرار داده اند، سکوتش را می شکند و می گوید: اینجا هم همینطور است. ولی زرنگ تر از این هستند که این پول را تحت عنوان حق آرایش پراخت کنند و در فیش حقوقی هم بیاید، بلکه آخر هر ماه مبلغی را به عنوان پاداش پرداخت می کنند اما به این شرط اصلی که با آن لوازم آرایش بخریم و با ظاهری آراسته در محیط کار حاضر شویم.

«اینجا تیپ زدن از شرایط مهم کار کردن است .به همین خاطر هم چون لوازم آرایش گران است و پرسنل نمی توانند با حقوق خود آنرا آنهم برای آرایش کردن در محیط کار تهیه کنند مسئولان بیمارستان خارج از فیش حقوقی مبلغی را برای تامین هزینه های مذکور به حسابشان واریز می کنند.البته مبلغ در بیمارستان های مختلف متفاوت است و در این بیمارستان ماهیانه 140هزار تومان بابت این کار به خانم ها پرداخت می‌کنند.»

خانم پرستار دیگری که دریک بیماستان خصوصی دیگر در تهران کار می کند هم با اینکه دوستش ما را به او معرفی کرده، ابتدا موضوع را کتمان می کند اما در نهایت با تاکید بر اینکه اگر این موضوع به گوش مسئولان بیمارستان برسد برایم بد می شود و حتی ممکن است شغلم را از دست بدهم حاضر به گفتگو می شود و حرف های اولش را عوض می کند .

او در این باره می گوید: "نزدیک به یکسال می شود که بعد از واریز حقوق ها مبلغی تحت عنوان پاداش به حسابمان واریز می شود اما هم ما هم مسئولان می دانند که کاربرد آن کجاست و باید صرف خرید چه وسایلی بکنیم. مبلغی که به ما می دهند ماهیانه 80 هزار تومان است"

وی در عین حال با کنایه می گوید: جالب اینجاست که وقتی صحبت از پرداخت اضافه کاری های شیفت شب یا روزهای تعطیل می شود، می گویند پول نداریم، بیمارستان بدهکار است و هزار و یک دلیل دیگر ولی آرایش کردن را جزئی از آراستگی می دانند که باید برایش هزینه کرد."

قانونی درباره پوشش پرستاران وجود دارد؟

در بخش های بیمارستان که قدم می زنم به یاد قانون عفاف و حجاب می افتم که از سال 84 تا به امروز بر زمین مانده و دستگاهی به جز نیروی انتظامی برای اجرای آن ورود پیدا نکرده است. گویی در بعضی بیمارستان های خصوصی پایتخت معیار و ملاک برای داشتن حجاب با آنچه شرع و قانون تعیین کرده متفاوت است!

بر اساس قانون راهکارهای اجرایی گسترش فرهنگ عفاف و حجاب که در 13 دی 1384 به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسیده، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی موظف است در مواردی چون "نظارت بیشتر بر بیمارستان‌های خصوصی به منظور ترویج فرهنگ حجاب " اقداماتی را به اجرا گذارد در حالی که بسیاری از مسئولان ما از وجود چنین دستور صریحی بی اطلاع هستند.

از سوی دیگر، این وزارتخانه موظف شده است در موضوعات مهمی چون "الگوسازی مناسب برای جامعه پزشکی در زمینه گسترش فرهنگ عفاف و حجاب" اقدام کند که بررسی ها نشان می دهد کارنامه قابل قبولی در این حوزه وجود ندارد و در عین حال، مسئولان بالاتر نیز چنین دغدغه ای را برای وزارت بهداشت، ایجاد نکرده اند.

این موضوع را باید در کنار سخنان صریح سید مصطفی طباطبایی‌نژاد عضو سابق کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس شورای اسلامی گذاشت که چند سال قبل با انتقاد از وضعیت حجاب در کشور گفته بود: "وضعیت حجاب در بیمارستان‌ها، از وضعیت جامعه هم حادتر است!"

یک مسئول: بیمارستان های خصوصی به جای حق آرایش قانون ارتقا بهره وری را اجرا کنند

در دومین گام به سراغ قائم مقام سازمان نظام پرستاری می روم. محمد شریفی مقدم در گفتگو با خبرنگار گروه جامعه مشرق با شنیدن این موضوع صریحا اعلام می کند که "اولین بار است که این موضوع را می شنوم و خیلی برایم جالب است. اگر با مستندات متوجه شویم که بیمارستان های خصوصی چنین کاری می کنند، به علت آنکه کاملا غیر قانونی است، با متخلفین برخورد قاطع صورت می گیرد."

بیمارستان‌هایی که بیماران را با رنگ کردن راضی می‌کنند/ جزییاتی از پرداخت «حق آرایش» به پرستاران زن"بیمارستان های خصوصی به جای پرداخت حق آرایش قانون ارتقا بهره وری را اجرا کنند." این را قائم مقام سازمان نظام پرستاری می گوید و تاکید می کند: «مسئولان بیمارستان های خصوصی در پاسخ به اینکه چرا حاضر به اجرای قانون ارتقا بهره وری که از سال 89 به صورت کامل در بیمارستان های دولتی و تامین اجتماعی در حال اجراست نیستند،بار مالی و کمبود منابع را بهانه قرار می دهند. این یعنی حاضر به اجرای قانون نیستند اما حاضرند پرداخت های خارج از عرفی مانند حق آرایش داشته باشند!»

شریفی مقدم مهمترین خواسته پرستاران بیمارستان های خصوصی را اجرای قانون ارتقا بهره وری کارکنان بالینی نظام سلامت می داند و می گوید:" با اینکه معاون قبلی وزیر تعاون کار و رفاه اجتماعی نیز بیمارستان های خصوصی را ملزم به اجرای این قانون کرده است اما مسئولان بیمارستان های خصوصی حاضر به اجرای قانون نیستند و پرستاران شاغل در این بخش نیز به دلیل عدم امنیت شغلی جرات شکایت به وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی را ندارند.

سهامداری برخی مسئولان مانعی برای نظارت وزارت بهداشت

"زور پرستاران شاغل در بیمارستان های خصوصی به روسای بیمارستان ها نمی چربد." دبیر کل خانه پرستار تنها دو راه برای احقاق حقوق پرستاران شاغل در بیمارستان های خصوصی متصور است؛ اولین راه شکایت شخص پرستار از بیمارستان نزد وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی است که به دلیل ترس از بیکار شدن هیچگاه صورت نمی گیرد و دومین راه هم استفاده وزارت بهداشت از اهرم های نظارتی خود بر بخش خصوصی است که متاسفانه به دلیل منفعت برخی مسئولان وزارت بهداشت هیچگاه عملی نمی شود."

به گفته شریفی مقدم بعضی مسئولان وزارت بهداشت از سهامداران بیمارستان های خصوصی نیز به شمار می آیند و این یعنی منتفی شدن استفاده از اهرم های نظارتی وزارت بهداشت در بخش خصوصی درمان.

آبان ماه سال 91 بود که سردار احمدی مقدم فرمانده سابق نیروی انتظامی با اشاره به اوضاع بد برخی از بیمارستان‌ها در تهران از نظر پوشش پرستاران، رسما اعلام کرد که "در این زمینه 60 بیمارستان تذکرات لازم را دریافت کرده اند". حدود 5 سال از آن آمار و تذکرها می گذرد و مشخص نیست این پیگیری و تاکیدات پلیس، تا چه حد کارساز بوده اما تا دیر نشده باید فکری به حال چرخه اقتصادی برخی بیمارستانها کرد که قرار است با رنگ کردن بیمار و پرستار، چرخشان بچرخد.