سراج معلم

​شواهدی بر کم کاری بانک مرکزی و توجیه آن به بهانه هایی همچون تحریم و استقلال_بانک_مرکزی و..
1-بانک مرکزی در جلسات کارشناسی دائماً ادعا می کند که مشکلات نظام بانکی ناشی از تحریم یا عدم استقلال بانک مرکزی از دولت یا موارد بسیار کلی است که امکان رد و اثبات هم ندارد. به هر حال بانک مرکزی هرگز ناکارایی و عدم تحرک خودش را نمی پذیرد. مدتی است به این مطلب فکر می کردم که چگونه می توان ادعای آنها را رد و ناکارایی آنها را اثبات کرد.

2-امروزه یک موضوع مهم که اثرات کلان در سطح سیاستهای پولی و ثبات مالی دارد، «سیاست ارتباطی بانک مرکزی» است که در نحوه انتشار آمار، نحوه اطلاع رسانی در خصوص سیاستها، تحلیل وضعیت گذشته اقتصاد و... توسط بانک مرکزی نمود می یابد. یک مصداق بارز که می توان میزان پیشرفتگی یا عقب افتادگی «سیاست ارتباطی» بانک مرکزی را نشان دهد، سایت بانکهای مرکزی است. نحوه اداره سایت بانک مرکزی هم نه ربطی به تحریم دارد و نه استقلال از دولت. لذا مورد خوبی می تواند باشد برای هدف فوق الذکر.

3-بانک مرکزی «افغانستان» را به عنوان موضوع مقایسه انتخاب کردم، که قطعاً آقایان بانک مرکزی ما، ادعای برتری بی شک نسبت به آن را دارد. بماند که ظاهر سایت بانک مرکزی ایران مایه آبروریزی بین المللی است و  صفحاتی از سایت بانک مرکزی اطلاعاتش مربوط به حدود 20 سال قبل است . (ر.ک. بخش «درباره بانک»، زیربخش «ارکان بانک»)،

4-فقط یک مورد انتشار «ترازنامه بانک مرکزی» را در ایران و افغانستان را می توانیم دقیقتر مقایسه کنیم:

**اولاً: اگر می توانید در سایت بانک مرکزی ایران، ترازنامه بانک را پیدا کنید! اگر کسی با سایت فارسی آشنا نباشد، به سختی می تواند پیدا کند. اما در سایت افغانستان در همان صفحه اول، لینک financial statement وجود دارد.

**ثانیاً: اگر ترازنامه بانک مرکزی ایران را پیدا کردید، ببینید آخرین ترازنامه مربوط به چه تاریخی است: 2012/13 یعنی سال 91. الان 96 هستیم و 2016. اما افغانستان را ببینید: آخرین ترازنامه مربوط به سال 2015 است.

http://dab.gov.af/Content/Media/Documents/FINANCIALSTATEMENTSFORTHEYEARENDED21-DECEMBER-2015final127201684834432553325325.pdf

**ثالثاً: محتوای این دو صورت مالی را مقایسه کنید: افغانستان صورتهای مالی را حسابرسی کرده و با یادداشتهای حسابرس و یادداشتهای توضیحی مفصل و جزئیات هر یک از اجزای ترازنامه و صورت سود و زیان، روی سایت قرار داده است. اما ایران، نه نسخه حاوی امضای حسابرس را گذاشته، نه یادداشتهای حسابرس را گذاشته، نه توضیحات درست و حسابی دارد (یک سری کلیات ابوالبقا را گفته عمدتاً)

**رابعاً: ما در ایران کلاً تصوری از ترازنامه ماهانه بانک مرکزی نداریم! اصلاً مگر می شود؟! همان سالانه را هم با تأخیر حداقل 3ساله امید داریم که بتوانیم ببینیم! اما در افغانستان ترازنامه ماهانه منتشر می شود (در همان بخش financial statement) و آخرین ترازنامه مربوط به may 2016 است!! یعنی کمتر از 2 ماه قبل!!
http://dab.gov.af/Content/Media/Documents/ProformaBalanceSheetSawerFinnal1362016105425287553325325.pdf

✳️حالا شما قضاوت کنید، آیا تحریمها و استقلال بانک مرکزی مسئله است؟
یک بانک خارجی وقتی می خواهد با ایران تعامل کند، طبیعی است که ابتدا سری به سایت بانک مرکزی بزند و ببیند این مقام regulator و supervisor چگونه فعالیت می کند و چقدر کارا و کارآمد است. اگر من بودم و سایت بانک مرکزی ایران را می دیدم، کلاً از خیر همکاری بانکی با ایران به طور کلی می گذشتم.