سراج معلم

جلوی تجارت، کشت و واردات بدون ارزیابی تراریخته‌ها را بگیرید

گروهی از اساتید دانشگاه و پژوهشگران مستقل، فعالان محیط زیست، کشاورزی، سلامت و میراث فرهنگی، کشاورزان و اصحاب رسانه در نامه ای سرگشاده از مجلس، وزارت بهداشت و جهادکشاورزی درخواست کردند که نسبت به خطرات محصولات تراریخته، حساسیت بیشتری به خرج دهند.

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، درج بند مربوط به محصولات دستکاری شده ژنتیکی (تراریخته) در لایحه برنامه ششم توسعه، واکنش طیف وسیعی از علمای تراز اول، دانشمندان و سازمانهای مردم‌نهاد را به دنبال داشته است. در همین راستا نامه جمعی از اساتید دانشگاه و پژوهشگران مستقل به مسئولان درخصوص محصولات دستکاری ژنتیک (تراریخته) در اختیار خبرگزاری تسنیم قرار گرفت که منتشر می‌شود.

به نام خدا

مقام معظم رهبری

«زمین برای همه مردم است و مالکیت و مسئولیت نگهداری آن بر عهده همه انسان هاست»

یافته‌های مکرر تحقیقات مستقل و ارزیابیهای میدانی پس از دو دهه از کشت محصولات دستکاری شده ژنتیکی (تراریخته)، حاکی از آن است که این محصولات علاوه بر اینکه نتوانسته‌اند وعده‌های موجود در مورد افزایش تولید، رفع گرسنگی، فقرزدایی و کاهش استفاده از سموم آفت‌کش و علف‌کش را محقق نمایند، بلکه بشر امروز را با مشکلات و چالشهای بسیار جدی در زمینه سلامت، محیط زیست، اقتصاد کشاورزی، اخلاق زیستی و امنیت غذایی مواجه ساخته‌اند. امروزه با انتشار نتایج پژوهشهای علمی و اثبات خطرات محصولات تراریخته، کشورهای بسیاری از جمله سوئیس، آلمان، نروژ، سوئد، اتریش، فرانسه، روسیه، ایرلند شمالی، ایتالیا، بلژیک، انگلستان، هلند، نیوزلند، لاتویا، لیتوانی، اسکاتلند، لهستان، اسلوونی، کروواسی، صربستان، مجارستان، یونان، بلغارستان، لوکزامبورگ، ترکیه، پرو، ونزوئلا و .... کشت این محصولات را به‌طور کامل منع کرده‌اند و برای واردات این محصولات قوانین بسیار سختگیرانه‌ای اتخاذ نموده‌اند. در اغلب کشورهای جهان برچسب‌گذاری محصولات دستکاری شده ژنتیکی (تراریخته) و فرآورده‌های آنها الزامی بوده و اقدامات مجدانه و بی‌طرفانه‌ای در جهت افزایش آگاهیهای عمومی نسبت به این محصولات اتخاد می‌شود.

در کشور ایران محصولات دستکاری شده ژنتیکی (تراریخته) سالهاست بدون اطلاع مصرف کنندگان وارد زنجیره غذایی آنها شده و اطلاعات موثق حاکی از آن است که هیچگونه آزمایشی برای تشخیص و ارزیابی مخاطرات این محصولات با توجه به ماهیت آنها، در داخل کشور انجام نمی‌شود. همچنین سالهاست که عده‌ای از طرفداران کشت محصولات دستکاری شده ژنتیکی (تراریخته) در داخل کشور به بهانه جلوگیری از واردات و خودکفایی درصدد کشت این محصولات در عرصه‌های انبوه کشاورزی و رهاسازی تجاری برنج، پنبه، سیب زمینی و چغندر قند هستند. این در حالی است که بررسیها نشان می‌دهد اولاً هنوز هیچگونه سند معتبری در ارتباط با ارزیابی همه جانبه مخاطرات و تهدیدهای این محصولات از جانب یک مرجع ذی‌صلاح و بی‌طرف وجود ندارد و ثانیاً تا این لحظه هیچ مجوزی برای کشت این محصولات در داخل کشور صادر نشده است؛ اما در گزارشهای مختلف مشاهده می‌شود که گیاهان دستکاری شده ژنتیکی به‌صورت کاملاً غیرقانونی و بدون در نظر گرفتن مخاطرات مربوطه، فارغ از اتخاذ رویکرد مبتنی بر رعایت اصل احتیاط به بهانه کشت آزمایشی و میدانی در عرصه‌های کشاورزی و طبیعت ایران کشت شده‌اند و اکوسیستم را در معرض فجایع برگشت ناپذیری قرار داده‌اند.

یافته‌های جدید علمی در سطح بین‌المللی و رویکرد دولتها و مصرف‌کنندگان سایر کشورها برای مقابله با این محصولات از یک‌سو و عدم اتخاذ رویکرد مبتنی بر اصل احتیاط در مورد محصولات دستکاری شده ژنتیکی (تراریخته) در داخل کشور از سوی دیگر، نگرانیهای بی‌شماری را برای مصرف‌کنندگان و شهروندان ایران ایجاد کرده است.

بنابراین ما گروهی از اساتید دانشگاه و پژوهشگران مستقل، فعالان محیط زیست، کشاورزی، سلامت و میراث فرهنگی، کشاورزان و جوامع بومی و محلی، اصحاب رسانه، دانشجویان و ... به عنوان مردمان ایران زمین فارغ از هرگونه رویکرد سیاسی و جناحی و در جهت حمایت از سلامت جامعه ایرانی، حفاظت از منابع طبیعی و محیط زیست، حفاظت از میراث کشاورزی و حفظ تنوع زیستی و ذخایر ژنتیکی غنی ایران و همچنین پاسداری از استقلال، خودکفایی و حاکمیت غذایی و بذر، امنیت غذایی و به حداقل رساندن خطرات احتمالی محصولات تراریخته، از کلیه گروه‌های ذی‌نفع و ذیصلاح درخواست می‌کنیم تا با اتخاذ رویکرد مبتنی بر اصل احتیاط و اصل اساسی ارزیابی خطر، تمام جنبه‌های محصولات دستکاری شده ژنتیکی (تراریخته) را مورد آزمایش، تحقیق و بررسی قرار دهند؛ همچنین در راستای عمل به سیاستهای کلی محیط زیست ابلاغ شده توسط مقام معظم رهبری و اصل

پنجاهم قانون اساسی:

از وزرات محترم بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تقاضا 

داریم تا با توجه به خطرات بالقوه محصولات دستکاری شده ژنتیکی برای سلامت جامعه ایران از کلیه اختیارات قانونی خود جهت آزمایش و ارزیابی دقیق امور مرتبط با ایمنی و سلامت مواد غذایی که در زنجیره غذایی انسان وجود دارند، همچنین کلیه مواد بهداشتی و آرایشی و مواد پزشکی استفاده نمایند و نوع آزمایشها و ارزیابی خطر این محصولات را با توجه به ماهیت آنها و به‌صورت ویژه و خاص با تجهیز نمودن آزمایشگاه غذا و دارو به دستگاههای مورد نیاز ارزیابی این محصولات، انجام دهند. همچنین از این وزارتخانه محترم تقاضا داریم تا تأثیر محصولات دستکاری شده ژنتیکی داخلی و یا وارداتی را در رابطه با بیماریهای سرطان، نازایی، اوتیسم، آلزایمر و ... در فرآیند زمانی دراز مدت بررسی نمایند و نتایج حاصل را بطور شفاف به مردم ایران گزارش دهند؛ همانگونه که استحضار دارید با یک برچسب زنی روی این محصولات نمی‌توان خطرات بالقوه آنرا خنثی نمود.

از وزارت محترم جهاد کشاورزی تقاضا داریم که در ارتباط با صدور مجوز برای واردات و تعیین شرایط رهاسازی محصور محصولات دستکاری شده ژنتیکی (تراریخته)، ضمن خروج ذی‌نفعان این محصولات از کمیته صدور مجوز، یک رویکرد مستقل و مبتنی بر اصل احتیاط و ارزیابی خطر را پیش گیرند و از سیستمهای مطالعاتی که مانع از رها شدن گرده و هر نوع ماده ژنتیکی از گیاهان تراریخته به محیط زیست شود، بهره گیرند. همچنین حفاظت از ذخایر ژنتیکی غنی کشور و عرصه‌های منابع طبیعی را اولویت اول خود قرار داده و برنامه‌های آن وزارت خانه محترم را به‌نوعی تدوین و اجرا نمایند تا پژوهش و تحقیقات تنها در انحصار تولید و کشت محصولات دستکاری شده ژنتیکی نباشد و حق تحقیقات و پژوهش برای سایر روشهای پایدار، سالم و همگام با طبیعت از جمله مبارزه بیولوژیک با آفات، کشت و تولید محصولات ارگانیک، کشت تناوبی، احیاء تنوع زیستی از دست رفته و ... ضایع نشود، همچنین کشاورزان و عرصه‌های کشاورزی را با مشکلات جدید در آینده روبه‌رو نسازد و منافع صوری کوتاه مدت را فدای منافع واقعی بلند مدت ننماید؛ چرا که نابودی گونه‌های بومی محصولات استراتژیک غذایی کشور، مردم ایران را در آینده در معرض تهدید امنیتی قرار خواهد داد. جای تعجب است آن دستگاه به عنوان مرجع ذی‌صلاح ملی، هم مجوز صادر کند و هم از کشت تولید و واردات این محصولات دفاع نماید و بخشهایی از ان وزارت خانه محترم نیز مسئول تولید و کشت این محصولات باشند، که این موضوع در عمل ناقض ماده دو قانون ایمنی زیستی است.

از سازمان محترم حفاظت از محیط زیست تقاضا داریم تا ضمن عمل به مفاد سیاست‌های ابلاغی محیط زیست مبنی بر «جرم انگاری تخریب کنندگان محیط زیست» و «توسعه اقتصاد سبز با تاکید بر محصولات کشاورزی سالم و ارگانیک»، در خصوص رهاسازی محصولات دستکاری شده ژنتیکی (تراریخته) در طبیعت یک سیاست منطقی و علمی که بر اساس شیوه‌های بین‌المللی در این زمینه در کشورهای پیشرفته به کار گرفته می‌شود، اتخاذ نماید و بر آزمایشهای گلخانه‌ای و میدانی نظرات کامل داشته باشند تا چالشهای جدید برای محیط زیست ایران به وجود نیاید.

از وزارت محترم علوم، تحقیقات و فن‌آوری تقاضا داریم با توجه به اینکه هیچ علمی در انحصار گروه خاصی نیست و هر علمی جنبه‌های مثبت و منفی دارد، ترتیبی اتخاذ کند تا دانشمندان و محققان کشور به صورت کاملاً مستقل و به دور از فشار گروههای موافق محصولات دستکاری شده ژنتیکی (تراریخته) در مورد چالشها و مخاطرات این محصولات مطالعه و تحقیق نمایند. همچنین محیط دانشگاه را به فضایی بی‌طرف و امن برای بیان دیدگاههای مخالف و منتقدانه نسبت به جنبه‌های مختلف محصولات تراریخته تبدیل کند و اقدامات لازم را جهت جلوگیری از انحصار گروهی خاص و ذی‌نفع که دارای قدرت مدیریتی نیز هستند بر محیط دانشگاه و تبادل آزادانه علم و دانش به عمل آورد.

از مجلس شورای اسلامی محترم که نمایندگان فهیم و وکیل امت و ملت ایرانند، تقاضا داریم تا نسبت به بازنگری قانون ایمنی زیستی مصوب سال 1388 و هماهنگ‌سازی آن در راستای اهداف و اصول اساسی پروتکل ایمنی زیستی کارتاهنا مصوب 1382 توسط مجلس شورای اسلامی و اصل پنجاه قانون اساسی و شفاف سازی این قانون در راستای کاهش مخاطرات سلامت و محیط زیست اهتمام لازم را مبذول نموده و تا مشخص نشدن وضعیت ارزیابی خطر این محصولات و در راستای تأمین حقوق کشاورزان و مصرف کنندگان در خصوص حذف بند مربوط به تولید انبوه و تجاری سازی محصولات تراریخته با اولویت برنج و پنبه در برنامه ششم توسعه اقدام نمایند. در ادامه خواستاریم تا مشخص شدن نتایج ارزیابی‌های همه جانبه و مورد به مورد بر روی محصولات دستکاری شده ژنتیکی (تراریخته) از هرگونه واردات و تولید این محصولات ممانعت قانونی به عمل آید و شاهد این باشیم که شما نمایندگان عموم مردم از تحمیل خواسته‌های گروهی اندک بر 80 میلیون ایرانی جلوگیری نمایید.

از قوه قضاییه محترم تقاضا داریم تا در خصوص حضور مدیران دولتی دارای بنگاه‌های اقتصادی وارد عمل شود تا جلوی هرگونه رانت‌خواری و سوء استفاده از مقام و پست دولتی برای سودجویان از میان برود. همچنین تقاضا می‌شود تا در صورت بروز خسارت به محیط زیست، تنوع زیستی و سلامت انسان، نسبت به پیگیری و احقاق حقوق عامه مردم اقدام نماید.

از نهادهای حاکمیتی مرتبط تقاضا داریم یک مرکز کاملاً مستقل مطالعات استراتژیک در ارتباط با استفاده از محصولات دستکاری شده ژنتیکی و محصولات بیوتکنولوژی در کشور تأسیس نمایند و از متخصصان مربوط در سطح ملی و بین‌المللی بهره گیرد تا بهترین راهکارها در ارتباط با ایمن بودن این محصولات برای سلامت مردم و محیط زیست تعیین شود. این مرکز بر روند واردات، تحقیقات و کشت محصولات دستکاری شده ژنتیکی و بیوتکنولوژی که می‌توانند مخاطرات سلامت و محیط زیستی داشته باشند، نظارت کامل نماید تا مانع از هرگونه سوء استفاده، انحصار و تک‌صدایی در کشور شود.

از کلیه ارگانهای مرتبط با حقوق مصرف کنندگان تقاضا داریم تا به صورت جدی برچسب‌گذاری کلیه محصولات غذایی، آرایشی و بهداشتی که در فرآیند تولید آنها از محصولات دستکاری شده ژنتیکی استفاده شده است را دنبال کنند، تا مصرف کنندگان حق انتخاب داشته باشند و آگاه باشند که چه غذایی را مصرف می‌کنند.

• امضا کنندگان حقوقی
1. کانون محیط زیست دانشگاه تهران؛
2. انجمن دنیای سالم؛
3. انجمن حفظ محیط کوهستان؛
4. انجمن حامیان طبیعت پاک؛
5. انجمن جوانان حافظ زمین (دامون)؛
6. انجمن زنان طرفدار توسعه پایدار؛
7. انجمن زنان طرفدار توسعه پایدار؛
8. انجمن کوهنوردان ایران؛
9. انجمن دوستداران دماوند وکوه؛
10. انجمن حریم سبز وطن قم؛
11. انجمن غار و غارشناسی ایران؛
12. انجمن آوای اردیبهشت حافظان محیط زیست کوهدشت؛
13. دوستداران و حافظان طبیعت ساوه و زرندیه؛
14. دیده بان یادگارهای طبیعی و فرهنگی ایران؛
15. زیست پویان طبیعت رامهرمز؛
16. انجمن طلوع سبز استان مرکزی؛
17. انجمن افق طبیعت پایدار آرتا؛
18. انجمن کوهنوردان؛
19. انجمن بوم پژوهان؛
20. انجمن محافظان طبیعت؛
21. انجمن برزگران زمین سبز؛
22. انجمن زنان سفره پاک؛
23. نگهبانان جلگه میناب؛
24. سرزمین سبز گلپایگان؛
25. دروازه¬های سبز پارس؛
26. انجمن حمایت از حیات وحش تالاب کانی برازان؛
27. انجمن جوانان حامی طبیعت خراسان؛
28. انجمن توسعه حیات شهر شکوه کرمانشاهان؛
29. انجمن نبض سبز؛
30. انجمن اسلامی دانشجویان آزادیخواه دانشگاه شهید بهشتی؛
31. انجمن شهر تالش قزوین؛
32. انجمن توانمندی¬ها ، خدمات و توسعه گردشگری ایران؛
33. انجمن مهرگان شیراز؛
34. انجمن گردشگری ورزشی؛
35. انجمن رفتگران طبیعت کردستان
36. بنیاد تاریخ و میراث فرهنگی ایران؛
37. جمعیت زنان مبارزه با آلودگی محیط زیست گیلان؛
38. جمعیت زنان و جوانان حافظ محیط زیست گیلان
39. جمعیت زنان مبارز با الودگی محیط زیست؛
40. جمعیت حامیان زمین؛
41. جامعه همیاران منابع طبیعی و محیط زیست استان مرکزی؛
42. خبرگزاری سلامت نیوز
43. شبکه سازمان¬های مردم نهاد گیلان؛
44. شبکه سازمان¬های مردم نهاد محیط زیست خوزستان؛
45. شبکه سازمان¬های مردم نهاد استان لرستان؛
46. شبکه سازمان¬های مردم نهاد استان مازندران؛
47. شبکه سازمان¬های مردم نهاد محیط زیست و منابع طبیعی قم؛
48. کانون عالی فضای سبز؛
49. پیشگامان محیط زیست بندر کیاشهر؛
50. تمدن سبز هنرمندان حامی محیط زیست؛
51. موسسه توسعه پایدار و محیط زیست (سنستا)؛
52. موسسه کیمیای سبز مرکزی؛
53. موسسه یاوران سرزمین آریا؛
54. موسسه سرزمین ایده آل ما؛
55. موسسه بوم فعالان اراک؛
56. موسسه احیاگران طبیعت شازند؛
57. موسسه بین المللی ارتقاء سلامت سبوس؛
58. موسسه فرهنگ و توسعه پایدار ایرانیان(کفشدوزک )
59. مرکز مطالعات حیات وحش؛
60. کانون دانشگاهیان دوستدار طبیعت؛
61. همیاران طبیعت لرستان؛
62. گروه مردمی دیده بان استهبان؛

• امضا کنندگان حقیقی
1. دکتر مهدوی دامغانی، عبدالمجید، دکترا کشاورزی اکولوژیک (اگرواکولوژی)؛
2. دکتر متولی زاده اردکانی، علی، متخصص ژنتیک و زیست فناوری؛
3. دکتر عمرانی، آزاد ؛ دکترا
4. ابتهاج ، فریبا ،
5. علی درویش، کارشناس ارشد مدیریت محیط زیست ؛
6. خدیجه رضوی، دکترا توسعه روستایی؛
7. محمد تقی فرور، دکترای اکولوژی و مردم شناسی؛
8. حمیدرضا میرزاده، روزنامه نگار؛
9. مهدی مجتهدی، دکترا محیط زیست؛
10. حسین ورجاوند، دکترا محیط زیست؛
11. سعید نوری نشاط، تسهیلگر جامعه محلی؛
12. احمد بیرانوند، دانشجوی دکتری سیاست گذاری در منابع منابع طبیعی؛
13. امین پاداش، دکترای برنامه ریزی محیط زیست؛
14. سروش مرزبان، کارشناس ارشد مدیریت کشاورزی، حوزه پژوهشی کشاورزی پایدار؛
15. آرمین زاهدی، کارشناس کامپیوتر و فعال محیط زیست؛
16. المیرا شعربافی، کارشناس

ارشد مدیریت محیط زیست؛
17. مینو رمضانی علیایی، کارشناس ارشد حقوق خصوصی 

و وکیل دادگستری؛
18. هیوا شیوه، فعال محیط زیست؛
19. مائده سلیمی، کارشناس ارشد اقتصاد محیط زیست؛
20. هانیه مغانی، دانشجوی دکتری حقوق بین الملل؛
21. پریسا پیمان، تهیه کننده تلویزیون؛
22. فاطمه ذوالفقاری، کارشناس علوم آزمایشگاهی و مستند ساز؛
23. بهار کیایی، کارشناس شهرسازی و فعال محیط زیست؛
24. محمد فتحی رضایی، کارشناس آموزش کودک و فعال محیط زیست؛
25. غنیمت اژدری، کارشناس ارشد مرتعداری.