گروه سیاسی - رجانیوز: مجری طرح ماهواره ملی «امید»، اولویت فناوری فضایی کشور را طراحی و ساخت ماهواره‌های مخابراتی دانست و گفت: در این مسیر شروع خوبی داشتیم ولی الان در حال درجازدن هستیم.

دکتر رضا تقی پور در همایش «در مسیر پیشرفت، توقف ممنوع (آینده فضایی کشور در هاله‌ای از ابهام)» در دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی با اشاره به تصمیمات اخیر مبنی بر انتقال سازمان فضایی از ریاست جمهوری به زیرمجموعه وزارت ارتباطات و جدا شدن پژوهشکده های مختلف آن و واگذاری آنها به وزارتخانه های مختلف و تشکیل مرکز ملی فناوری در معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، سازمان فضایی را یک سازمان فرا وزارتخانه یی دانست و افزود: در این حوزه وزارتخانه‌های ارتباطات، دفاع، کشور، علوم، تحقیقات و فناوری و صنعت، معدن و تجارت و ... درگیر هستند و این سازمان وقتی می‌خواهد فراسازمانی کار کند، نمی‌تواند تحت نظارت یک وزارتخانه باشد.

رییس اسبق سازمان فضایی ایران با اشاره به تجربیات موفق سایر کشور در زمینه فعالیت سازمان فضایی تحت نظارت رییس جمهور، اظهار داشت: ناسا دپارتمانی زیر نظر رئیس جمهور دارد و در روسیه و هند هم نهادهای مشابه تحت نظر نخست وزیر اداره می‌شوند و حتی در چین هم سازمان فضایی زیر مجموعه مستقل رئیس جمهور یا معاون وی است و محدود کردن سازمان فضایی ایران به یک نهاد، تنها دامنه رقابت‌ها را افزایش خواهد داد.

تقی‌پور با طرح این سوال که چگونه مسیر پیشرفت در حوزه فضایی در دوران کوتاهی طی شد و آیا این روند قابل تکرار است یا خیر؟ خاطرنشان کرد: این مسیر تنها با مدیریت جهادی طی شد و در زمان پرتاب ماهواره امید وقتی از من، میانگین سنی کارکنان را پرسیدند جواب دادم که این میانگین ۲۸ سال است و این نشان می‌داد که ساختار تیم علمی ما همگی متشکل از افراد جوان بوده‌اند.

وی با اشاره به سخنان امام راحل که جنگ را نعمت توصیف کرده بود، خاطر نشان کرد: در طول جنگ به بسیاری از فناوری‌ها دست یافتیم و پس از جنگ نیز شاهد آن بودم که تعدادی از افراد اندیشمند و خلاق و دانشمند دور هم جمع شدند و گفتند که می‌خواهند تنها با اختصاص ۱۵ میلیون دلار ماهواره بسازند و امروزه که در همه جا اقتصاد مقاومتی مطرح است، ماهواره امید خود یک الگوی اقتصاد مقاومتی است.

تقی پور با تاکید بر اینکه طراحی ماهواره در اوج اعمال تحریم‌ها علیه کشور آغاز شد، ادامه داد: این اقدام در همه حوزه‌ها قابل اجرا است به شرط آنکه آن را درست انجام دهیم و ساختارهای آن نیز موجود باشد.

وزیر اسبق ارتباطات در پاسخ به این سوال که آیا آرمان‌های ما به سانتریفیوژها و ماهواره‌های داخلی وابسته است یا نه گفت: اگراینها جزو مولفه‌های پیشرفت کشور هستند قطعا اهمیت دارند و برای کشور مهم است. قطعا هیچ کس نمی‌تواند منکر آن شود که امروز یکی از نمادهای بارز اقتدار جمهوری اسلامی ایران و انقلاب همین پیشرفت‌های علمی بوده است و اگر اینها نبود اجازه نمی‌دادند در دنیا صحبت کنیم.

تقی پور به چرخه مدیریتی در حوزه‌های فناوری اشاره کرد و گفت: در چرخه مدیریت فناوری یک مرحله مهم به دست آوردن تکنولوژی است ولی مهمتر از آن مرحله بعدی یعنی پیشرفت فناوری خواهد بود و این مسیر روشن است و اگر این راه را نرفتیم دلیل آن این نیست که ما مسیر را نمی‌دانیم و یا نمی‌توانیم.

مجری طرح ماهواره امید، به وضعیت برخی از کشورها چون هند اشاره و اظهار کرد: هنددر حوزه فناوری فضایی فراز و نشیب‌های بیشتری نسبت به ایران داشته به گونه‌ای که کارهایی که در ایران انجام شد در هند دو برابر زمان برده است ولی امروزه هند با همکاری فرانسه ماهواره‌ ژئو را پرتاب می‌کند و ازپرتاب ماهواره خود سود نیز می‌برد و من می‌توانم به جرات بگویم ایران و دانشمندان ایرانی از آنها در این امر قوی‌تر هستند.

وی راه پیشرفت در حوزه فضایی را پایداری دانست و افزود: در این مسیر شروع خوبی داشتیم ولی الان در حال درجازدن هستیم.

وی درباره مذاکرات گفت: مذاکرات حدس و گمان است ما امیدمان این است که این گونه نباشد که مذاکرات تا این حد تأثیر در کشور داشته باشد. ما امروز از اقتصاد دانش بنیان صحبت می‌کنیم و نباید فریب این سخنان را بخوریم که اگر از علم هسته‌ای کوتاه آمدیم دنیا به ما لبخند می‌زند. نه تنها باید اجازه ندهیم توان فضایی کشور تضعیف شود بلکه باید آن را روز به روز تقویت کنیم و مشکلات راهبردی را حل کنیم.

تقی پور در پاسخ به سوال یکی از دانشجویان حاضر در نشست مبنی بر این که وقتی ماهواره مخابراتی نداریم چه لزومی به اعزام انسان به فضا است، توضیح داد: اعزام انسان به فضا در همه دنیا موافقان و مخالفانی دارد . عده‌ای از دانشمندان در سطح جهان مطرح می‌کنند که حتی اعزام آرمسترانگ به ماه بیهوده بوده و امریکایی‌ها فقط می‌خواستند قدرت خود و مالکیتشان در ماه را به دنیا نشان دهند ولی به نظر من ساخت ماهواره مخابراتی مهمتر از فرستادن انسان به فضا است و اعزام انسان به فضا باید در اولویت‌های بعدی قرار گیرد.

وی اظهار داشت: اگر فناوری فضایی را به عنوان یک فناوری پیشران در سایر فناوری‌ها بدانیم باید یکسری آرمان‌هایی برای آن متصور شویم تا فناوری‌ها در جا نزنند.

وزیر سابق ارتباطات افزود: اولویت کشور طراحی و ساخت ماهواره‌های ژئو و مخابراتی است که باید برای آن سرمایه گذاری شود و بر اساس استراتژی مشحص وارد این حوزه شویم. اگر هند امروز به این جایگاه در حوزه فضایی رسیده، حدود ۳۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری کرده است.

رابطه انحلال سازمان فضایی با مذاکرات هسته ای؟

گفتنی است بنابر حکم رئیس جمهور قرار است ساختار فضایی کشور با تغییرات گسترده مواجه شود و در نتیجه آن ۴ نهاد مجزا و متفاوت مسئولیت بخش های مختلف مربوط به عرصه فضایی کشور را برعهده بگیرند.

این در حالی است که برخی کارشناسان اعلام کردند دستور انحلال سازمان فضایی که توقف پیشرفت ها در این عرصه به دنبال دارد یکی از موضوعاتی است که تحت ثایر مذاکرات هسته ای صورت گرفته است.

گفتنی است دو سال پیش، زمانی که ایران اعلام کرد یک میمون را با راکت موسوم به کاوشگر۵ به فضا فرستاده، مقامات آمریکایی و سازمان‌های دیده‌بان فعالیت‌های موشکی مدعی شدند تکنولوژی مورد استفاده در فعالیت‌های فضایی ایران می‌تواند برای پرتاب سلاح‌های نظامی به مسافت‌های دورتر هم مورد استفاده قرار گیرد.

ویکتوریا نولند، که در زمان پرتاب آن موشک توسط ایران، معاون آسیا و اقیانوسیه وزارت خارجه آمریکا بود، گفت: «ما راهی برای تأیید این خبر نداریم؛ ولی نگرانی‌های ما از بابت پیشرفت ایران در تکنولوژی ساخت موشک روشن است؛ هر وسیله فضایی که قادر به پرتاب شیئی در مدار زمین باشد، مستقیماً با تکنولوژی ساخت موشک‌های بالیستیک دوربرد مرتبط است.»

اظهارنظری که از سوی دیگر مقامات آمریکایی نیز اعلام شد. در واقع آمر یکایی ها با پیوند زدن عرصه فضایی ایران به موضوع موشک های بالستیک این اقدام را برخلاف قطعنامه ۱۹۲۹ شورای امنیت سازمان ملل می دانند.

در بند قابل اجرای ۹ ، قطعنامه ۱۹۲۹ شورای امنیت که علیه ایران به تصویب رسیده نیز آمده است:

«ایران به هیچ گونه فعالیتی که به موشک های بالستیک با قابلیت پرتاب سلاح های هسته ای مربوط باشد، و از جمله پرتاب با فناوری موشک های بالستیک دست نخواهد زد، و کشورها تمامی اقدامات لازم را به عمل خواهند آورد تا از انتقال فناوری یا کمک های فنی به ایران که در ارتباط با چنین فعالیت هایی باشند جلوگیری کنند.»

اما ماجرا زمانی جذاب تر می شود که در توافق ژنو و در جریان مذاکرات گام نهایی طرف مقابل از ایران خواسته برای دستیابی به توافق جامع موضوع موشک های بالستکی را حل و فصل کند.یعنی همان موضوعی که به عقیده مقامات آمریکایی با پرتاب ماهواره های ایران به فضا در ارتباط است.