واکنش‌های گسترده در جهان به بیانیه پایانی لوزان
استقبال اغلب کشورها از پیشرفت مذاکرات
ساعتی پس از اعلام بیانیه لوزان و توافق ایران و 1+5 بر سر کلیات توافق جامع هسته‌ای، موجی از واکنش‌ها در اقصی نقاط جهان در این زمینه مطرح شد.
به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری فارس، سرانجام 15 ماه پس از توافق برنامه اقدام مشترک در ژنو، ایران و 5+1 شب گذشته (13 فروردین 1394) توانستند به بیانیه سیاسی با عنوان «مولفه‌های برنامه جامع اقدام مشترک» (Parameters for a Joint Comprehensive Plan of Action) که در واقع مبانی مورد توافق برای پایه‌ریزی متن توافق نهایی بود دست یابند. این خبر به سرعت تبدیل به خبر اول اکثر رسانه‌ای جهان تبدیل شد و همزمان موافقان و مخالفان در خارج از ایران به آن واکنش نشان دادند.
سرخط این واکنش‌ها در ادامه آمده است:
آمریکا
دقایقی پس از این باراک اوباما رئیس جمهور امریکا در سخنرانی در جمع خبرنگاران در محوطه کاخ سفید (باغ رُز) گفت: «من از ابتدا مسیر دیپلماتیک را بهترین راه برای حل موضوع برنامه هسته‌ای ایران می‌دانستم.»
اوباما همچنین با بیان اینکه آمریکا و ایران تاریخ دشواری داشته‌اند افزود: «نگرانیهای ما در منطقه به خاطر اقدامات ایران،حمایت آن از گروه‌های تروریستی و تهدید علیه اسرائیل باعث می‌شود اختلافات ادامه یابد».
وی تصریح کرد: «ایران بیش از هر کشور دیگری شاهد بازرسی‌ها خواهد بود و به عنوان عضو ان‌پی‌تی تعهداتی دارد . جامعه بین‌المللی پذیرفته مرحله به مرحله بخش‌هایی از تحریم‌ها علیه ایران را لغو کند اما در همان حال تحریم‌های دیگر درباره موشک‌های بالستیک و حقوق بشر ادامه خواهد یافت».
اما جان کری وزیر امور خارجه آمریکا هم در جمع خبرنگاران در لوزان سوئیس توافق ایران و 5+1 را توافقی خوب خواند و گفت: «بر اساس این توافق خوب، تحریم‌ها به صورت مرحله به مرحله و در قبال عمل کردن ایران به تعهداتش برداشته خواهد شد و به محض تخطی ایران از این تعهدات، تحریم‌ها فوراً بازخواهد گشت.»
همانطور که انتظار می‌رفت، ساعتی پس از توافق مخالفان این اقدام در آمریکا هم فعال شدند و هریک به نحوی به انتقاد از توافق یا درخواست برای بررسی جدی آن در سنای امریکا را مطرح کردند.
باب منندز از سناتورهای ارشد دموکرات گفت: «اگر دیپلمات‌ها می‌توانند 2 سال روی پرونده هسته‌ای ایران کار کنند، کنگره هم حق دارد دوره‌ای را برای بررسی این توافق درنظر بگیرد.»
سناتورهای مخالف دولت اوباما چندی پیش پیش‌نویس طرحی را تهیه کردند که در صورت تصویب، 60 روز برای بررسی مفاد توافق هسته‌ای به کنگره وقت خواهد داد و پیش از اتمام این دوره، اوباما حق نخواهد داشت توافقنامه مزبور را امضاء کند.
«آیپک» لابی صهیونیست‌ها در آمریکا هم به توافق ایران و 1+5 در لوزان واکنش نشان داد و تاکید کرد که سند نوشته شده در لوزان باید از فیلتر کنگره بگذرد.
آیپک با تکرار مواضع نخست وزیر رژیم صهیونیستی در راستای ایران هراسی تصریح کرد: «توافق لوزان ایران را در آستانه تبدیل به یک دولت اتمی رها می‌کند و مسابقه تسلیحاتی را در خاورمیانه به راه می‌اندازد.»
«جان بینر» رئیس مجلس نمایندگان آمریکا هم پس از این به میدان آمد و اظهار داشت که توافق لوزان روگرداندن هشداردهنده اوباما از اهداف اولیه‌اش است و پیش از برداشته شدن هرگونه تحریمی، کنگره باید دقیقاً مفاد توافق را بررسی کند.
سناتور باب کروکر جمهوری‌خواه هم برای عقب نماندن از هم قطارانش در پیامی در توئیتر نوشت: «این امری مهم است که ما منتظریم جزئیات دقیق بیانیه امروز را ببینیم... اگر توافق نهایی حاصل شد، مردم آمریکا می‌بایست از طریق نمایندگان منتخب خود، توافق را بررسی کنند تا ببینند که آیا توافق تهدید ایران هسته‌ای را حذف کرده است.»
سناتور جان مک‌کین در صفحه شخصی خود در شبکه اجتماعی توئیتر نوشت که مشخصاً هیچگونه توافقی (درون آمریکا) بر روی توافق هسته‌ای وجود ندارد و با این وضع، لزوم بررسی مفاد توافق توسط کنگره بیش از هر زمانی احساس می‌شود.
وزیر خارجه آمریکا هم پس از مطرح شدن انتقادات از توافق توسط مخالفان دولت اوباما در مصاحبه با شبکه خبری سی‌ان‌ان ابراز داشت که هر کس واقعیات موجود را قربانی سیاسی‌بازی کند، عملی غیرمسئولانه انجام داده است.
وی همچنین از کنگره خواست که پیش از واکنش به بیانیه لوزان، به ندای مردم آمریکا و نظر کارشناسان توجه کنند.
روسیه
وزارت خارجه روسیه هم ضمن استقبال از بیانیه مشترک لوزان، آنرا امری مثبت برای امنیت خاورمیانه دانست.
سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه، سرگئی ریابکوف معاون وی و همین‌طور وزارت خارجه روسیه هریک به صورت جداگانه به این توافق واکنش نشان داده و از آن استقبال کرده‌اند.
آقای لاوروف با بیان اینکه شانس زیادی برای حصول توافق جامع وجود دارد، در مورد تفاهمات لوزان گفت: «نتیجه مذاکرات ایران دلگرم‌کننده است. اکنون چارچوبی سیاسی برای توافق آینده شکل گرفته است.»
وی افزود: «موافقتنامه جدید در مورد ایران، راهکارهای مسائل اصلی را مشخص می‌کند. اسناد توافق جامع در مورد برنامه هسته‌ای ایران پیش از 30 ژوئن (9 تیر ماه) توسط کارشناسان ارائه خواهد شد.»
وزارت خارجه روسیه نیز در بیانیه جداگانه‌ای اعلام کرد: «موافقتنامه لوزان، حق ایران برای داشتن برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای را به رسمیت می‌شناسد.»
به نوشته خبرگزاری اینترفکس، روسیه همچنین خواستار برداشته شدن فوری تحریم‌های اتحادیه اروپا و آمریکا علیه ایران شده است. مسکو علاوه بر این تصریح کرده است که تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران باید هرچه سریعتر برداشته شوند.
معاون وزیر خارجه روسیه نیز به تفاهم لوزان واکنش نشان داده و گفت بسیاری از ایده‌های مطرح‌شده از سوی مسکو، در مواقتنامه میان ایران و 1+5 در نظر گرفته شده است.
آقای ریابکوف افزود: «حل مسئله هسته‌ای ایران، نیازمند قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل است.»
وی همچنین گفت روسیه در حال بررسی نحوه و امکان همکاری با ایران در تأسیسات غنی‌سازی فردو و رآکتور آب سنگین اراک است.
فرانسه
فرانسوا اولاند رئیس جمهور فرانسه هم در بیانیه‌ای گفت: «فرانسه همانند همیشه که همگام با شریکانش بوده، مراقب خواهد بود تا اطمینان حاصل کند که توافقنامه‌ای قابل راستی‌آزمایی ایجاد خواهد شد که جامعه بین‌المللی بتواند مطمئن باشد که ایران در موقعیتی نیست که به سلاح‌های هسته‌ای دست پیدا کند.»
لوران فابیوس وزیر خارجه فرانسه هم پس از قرائت بیانیه لوزان به تلویزیون فرانسه گفت: «این یک توافقنامه مرحله‌ای است که شامل تحولات مثبت است اما هنوز به اقدامات بیشتری نیاز است.»
فابیوس همچنین روز جمعه گفت با وجود انتشار بیانیه مشترک توسط ایران و گروه موسوم به 1+5 در شهر لوزان سوئیس، طرفین هنوز بر سر زمانبندی و نحوه برداشته شدن تحریم‌های ایران توافق نکرده‌اند.
فابیوس که با رادیو اروپا صحبت می‌کرد، گفت مسئله چگونگی برداشته شدن تحریم‌های ایران «هنوز حل نشده است. ایرانی‌ها می‌خواهند که تحریم‌ها بلافاصله برداشته شوند.»
وی افزود: «ما به آن‌ها می‌گوئیم که ما زمانی تحریم‌ها را کاهش می‌دهیم که شما به آنچه با آن موافقت کرده‌اید عمل کنید و اگر شما به تعهدات خود پایبند نمانید، ما قطعا می‌توانیم وضعیت را به شکل سابق بازگردانیم.»
وزیر خارجه فرانسه که گفته می‌شود در میان اعضای 1+5 سختگیرانه‌ترین مواضع را دارد، همچنین گفت: «در حال حاضر، هنوز توافقی وجود ندارد.»
آلمان
«فرانک‌والتر اشتاین‌مایر» وزیر خارجه آلمان در صفحه توئیتر وزارت خارجه کشورش بلافاصله پس از قرائت متن بیانیه توسط محمد جواد ظریف وزیر خارجه کشورمان و فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نوشت: «هدف ما رسیدن به توافقی قابل اطمینان بود که بتواند ایران را از دستیابی به سلاح هسته‌ای بازدارد. اگر ایران از قوانین مورد توافق عدول کند، تحریم‌ها مجدداً به جای خود بازخواهد گشت.»
انگلیس
«فیلیپ هاموند» وزیر خارجه انگلیس هم با انتشار بیانیه‌ای از توافق ایران و 1+5 استقبال کرد و تاکید کرد که مشکلات منطقه‌ای با ایران کماکان ادامه خواهد داشت.
سازمان ملل
«بان کی‌مون» دبیرکل سازمان ملل هم از رسیدن ایران و 1+5 به نقطه ای مشترک در لوزان سوئیس استقبال کرد و گفت که می توان از پتانسیل مذاکره برای حل همه مشکلات منطقه استفاده کرد.
اروپا
در آن سوی اقیانوس اطلس اما طرفداران این توافق صدای بلندتری داشتند، به طوری که مارتین شولتس رئیس پارلمان اروپا با صدور بیانیه‌ای دستیابی به بیاینه مشترک میان ایران و 5+1 را پس از مذاکرات سخت و طولانی با حضور نمایندگان این اتحادیه تبریک گفت و آنرا توافقی تاریخی دانست.
به گزارش فارس، آقای شولتس این بیانیه را توافقی در راستای تقویت امنیت بین المللی عنوان کرد و دلیلی بر افزایش اعتمادسازی دو جانبه و بازیابی اقتصادی ایران عنوان کرد.
وی در ادامه با اشاره به اینکه جزئیات فنی این توافق سیاسی در حال حاضر باید تا قبل از مهلت ژوئن به دست آید تصریح کرد که ساختمان این توافق باید براساس اعتماد باشد.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی
یوکیا آمانو مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پنج‌شنبه شب پس از اعلام تفاهم میان ایران و گروه موسوم به 1+5 بر سر مولفه‌های اصلی توافق جامع، با صدور بیانیه‌ای از این رخداد استقبال کرد.
در بیانیه‌ای که در پایگاه اطلاع‌رسانی دیده‌بان هسته‌ای سازمان ملل منتشر شده، به نقل از آقای آمانو آمده است: «آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از اعلامیه گروه E3+3 و ایران در مورد مولفه‌های کلیدی یک برنامه اقدام مشترک جامع، استقبال می‌کند. آژانس با تائید شورای حکام آماده خواهد بود تا به انجام نقش خود برای راستی‌آزمایی اجرای تمهیدات مرتبط با هسته‌ای، پس از آنکه توافق نهایی شد، بپردازد.»
اسرائیل
در این میان صهیونیست‌ها هم بیکار ننشستند. یک مقام صهیونیست که نام فاش نشده بود درگفت‌وگو با روزنامه هاآرتص با بیان اینکه «اشتباه تاریخی» روی داده که جهان را به جایی خطرناک‌تر بدل خواهد کرد، گفت: «بیانیه لوزان، چارچوبی بد را برای مذاکرات مشخص کرد که به توافقی بد منجر می‌شود... این چارچوب، به برنامه هسته‌ای ایران مشروعیت می بخشد، برنامه‌ای که فقط به سمت ساخت سلاح هسته‌ای سوگیری دارد.»
بنیامین نتانیاهو هم پس از آنکه ایران و 6 کشور شب گذشته اعلام کردند بر سر مولفه‌های راهکارهای توافق جامع به تفاهم رسیده‌اند، بیانیه‌ای صادر کرده و گفت: «توافقی که بر اساس این چارچوب باشد، موجودیت اسرائیل را تهدید می‌کند... گزینه جایگزین، این است که محکم ایستاده و فشارها به ایران را افزایش دهیم، تا جایی که یک توافق بهتر حاصل شود.»
بنا بر اعلام دفتر نخست‌وزیری اسرائیل، وی همچنین در گفت‌وگو با باراک اوباما رئیس‌جمهور آمریکا، بار دیگر گفت با توافق هسته‌ای با ایران «به شدت مخالف است.»
همچنین امروز کابینه امنیتی رژیم‌صهیونیستی متشکل از وزرای ارشد این رژیم برای بررسی نتایج مذاکرات هسته‌ای، تشکیل جلسه می‌دهد.
عربستان
رئیس جمهور آمریکا شب گذشته پس از تفاهم بدست آمده گروه 5+1 با ایران درباره برنامه هسته‌ای این کشور با ملک سلمان پادشاه عربستان سعودی تماس تلفنی برقرار کرد.
به گزارش النشره، باراک اوباما در این تماس تلفنی ضمن تاکید بر اهمیت آمریکا به صلح و امنیت منطقه اعلام کرد که «آمریکا به حمایت از عربستان برای دفاع از خودش کاملا پایبند است».
از سوی دیگر، ملک سلمان پادشاه عربستان نیز «ابراز امیدواری کرد که دستیابی به توافق نهایی الزام آور منجر به تقویت امنیت در منطقه و جهان شود».
ایتالیا
وزیر امور خارجه ایتالیا روز جمعه به اظهارنظر درباره بیانیه مشترک روز گذشته ایران و گروه 1+5 موسوم به «مولفه های برنامه جامع اقدام مشترک» پرداخت و از آن استقبال کرد.
در بیانیه «پائولو جنتیلونی» آمده ایتالیا همواره از تلاشها برای رسیدن به نتیجه در مذاکرات هسته ای استقبال کرده است.
این بیانیه همچنین می افزاید: «ما تعهدات تمامی طرف ها و عزم ایران و آمریکا و به ویژه نقش ایفا شده توسط فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا را تحسین می کنیم.»
وزیر خارجه ایتالیا تصریح کرده حصول توافق نهایی بر سر پرونده هسته ای ایران می تواند اثرات مثبتی بر روابط کشورش با تهران بر جای بگذارد.
هند
وزارت خارجه هند امروز در بیانیه‌ای از تفاهم هسته‌ای بدست آمده میان ایران و گروه 5+1 در لوزان سوئیس استقبال کرد.
در این بیانیه آمده است: «هند از ابتدا تاکید کرده است که مساله هسته ای ایران باید از راه مسالمت آمیز و بر اساس احترام به حق ایران در برخورداری از انرژی هسته ای مسالمت آمیز حل شود و همیشه به جامعه جهانی گوش زد می کرد که فعالیت های هسته ای ایران به عنوان یک فعالیت مسالمت آمیز باقی خواهد ماند».
وزارت خارجه هند در ادامه اعلام کرد: «دستیابی به این تفاهم مهم، موفقیت تلاش‌های دیپلماتیک و گفت‌و‌گویی را نشان می دهد که هند همیشه خواستار آن بوده است».
هند همچنین ابراز امیدواری کرد که تفاهم ایران و گروه 5+1 بر سر راهکارها درباره برنامه هسته ای این کشور به توافق جامع در 30 ژوئن منجر شود.
واکنش‌های دیگر
- ساعتی پس از توافق «جب بوش» برادر رئیس‌جمهور سابق آمریکا که نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد شانس اول جمهوری‌خواهان در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا است، روی خوشی به بیانیه لوزان نشان نداد و آنرا «توافقی معیوب» خواند که نمی‌شود از آن دفاع کرد.
- در سوی مقابل هیلاری کلینتون وزیر خارجه سابق آمریکا و شانس اول دموکرات‌ها در انتخابات با انتشار بیانیه‌ای، توافق لوزان را گامی مهم به سمت توافق جامع دانسته و گفته که توافق نهایی، ایران را از دستیابی به بمب اتم، باز می‌دارد.
- تقابل طرفداران و منتقدان توافق در آمریکا در رسانه‌ها و شبکه های اجتماعی به اینجا ختم نشد و «زیبیگنیو برژینسکی» مشاور امنیت ملی کارتر از این توافق حمایت کرد و دستیابی به بیانیه لوزان را تبریک گفت.
- مادلین آلبرایت وزیر خارجه اسبق آمریکا هم ضمن پررنگ کردن نقش جان کری گفت: «به توافق نهایی با ایران نزدیک‌تر شدیم، توافقی که برای آمریکا، ایران و بقیه دنیا خوب است، کار البته هنوز کامل نشده ولی جان کری و تیم‌اش باید به کاری که کردند افتخار کنند.»
- «ریچارد هاس» دیپلمات باسابقه آمریکایی و رئیس فعلی شورای روابط خارجی این کشور هم نوشت: «چارچوب مشخص شده برای توافق ایران، محتوایی‌تر و جامع‌تر از آن چیزی بود که انتظارش را داشتیم، طبیعتاً جزئیات توافق باید تا آخر ژوئن مشخص شود و آنگاه، توافق جامع اجرایی شود.»
- سناتور بن کادرین که نماینده مردم مریلند در میان سناتورهای آمریکایی است اما به جو غالب این روزهای سنا نیم‌نگاهی کرده و ضمن ارائه موضعی خنثی، گفته: «کنگره در این روند نقش خواهد داشت و من منتظر بررسی جزئیات توافق لوزان در صحن خواهم بود، توافقی که خیلی وقت بود دنبالش بودیم.»
- «داوگ لامبورن» نماینده مردم کلورادو در مجلس نمایندگان هم موضع گرفته و گفته: «می‌ترسم که جان کری و پرزیدنت اوباما با این توافقی که با ایران بستند، از روی عمد در حال فروش جنس قلابی به مردم کشور بباشند.»
- سناتور جوان یعنی «تام کاتن» که حالا با نامه جنجالی خود به مقامات جمهوری اسلامی حسابی مشهور شده بررسی توافق لوزان در کنگره را یکی از واجبات قلمداد کرد و ابراز داشت: «در حالی با ایران مذاکره می‌کنیم و با آن‌ها قرارداد امضاء می‌کنیم که 4 شهروند ما را به گروگان گرفته‌اند.»
- کانادا: شبکه تلویزیونی سی‌بی‌اس‌نیوز، ساعتی پس از اعلام بیانیه لوزان و توافق ایران و 1+5 بر سر کلیات توافق جامع هسته‌ای، خبر داد که دولت کانادا اعلام کرده 3 میلیون دلار به امر بازرسی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از تأسیسات ایران کمک می‌کند.
- ترکیه: مولود چاووش اغلو وزیر خارجه ترکیه روز جمعه به مذاکرات لوزان واکنش نشان داد و گفت آنکارا از تفاهمات به دست آمده استقبال می‌کند.
- قزاقستان: وزیر خارجه قزاقستان امروز بیانیه‌ای صادر کرد و گفت موفقیت مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه 1+5 خبری خوش برای منطقه است.
